O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


  Роттердамский  Э.  Похвала  глупости.  Библиотека  всемирной  литературы



Download 10,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet88/412
Sana12.09.2021
Hajmi10,33 Mb.
#172143
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   412
Bog'liq
Inson falsafasi. Choriyev A

1  Роттердамский  Э.  Похвала  глупости.  Библиотека  всемирной  литературы. 

Т.ЗЗ.  М.,  1971,  137-бет.

2  O'sha  yerda,  142-bet.

107


qirol-u  a’yonlardan  tortib  papa  va  kardinallarga  qadar  barchasi 

ahmoqlik  qilib  turadilar.  Eng  hayratlanarli  joyi  shundaki,  mual- 

lif,  hatto  Iso  payg‘ambar  va  uning  havoriylarining  faoliyatini 

ham  ahmoqchilikdan  iborat,  deb  baholaydi,  chunki  «xristian 

e’tiqodi,  aftidan,  qandaydir  ahmoqchilikni  eslatadi  va  donish- 

mandlikka  mutlaqo  mos  tushmaydi».  «Xudoga  ahmoqlar  buncha- 

lik  kerak  bo‘lib  qolgani  bejiz  bo‘lmasa  kerak»1.  Albatta,  bu  satr- 

lar  bilan  tanishgach,  mutafakkir  xristian  dinini  mutlaqo  inkor 

etgan,  degan  xulosaga  ham  kelish  mumkin.  Aslida  bunday  emas, 

aks  holda  u  o‘zi  targ‘ib  etgan  «Iso  falsafasi»ga  o‘zi  qarshi  chiqqan 

bo‘lur  edi.  Bu  yerda  gap  xristian  e’tiqodining  mohiyati  haqida 

emas  (garchi  ayrim  mulohazalarida  muallif  xristiancMikning  asosiy 

g‘oyalarini  tanqid  qilsada),  o‘sha  davrda  hukm  surgan  rasmiy 

ilohiyot  haqida  borayotir.  Masalaning  mohiyatini  bilmoq  uchun 

Erazmning  sxolastikaga  va  u  bilan  bog‘liq  bo‘lgan  rasmiy-dog- 

matik  ilohiyotga  munosabatidan  xabardor  bo‘lmoq  zarur.

Erazm  xristiancha  e’tiqod  bilan  rasmiy-dogmatik  ilohiyot 

o‘rtasida  katta  tafovut  yuzaga  kelganini  asoslab  beradi.  Buning 

asosiy  sababi  rasmiy  ilohiyot  tarafdorlaridirki,  Erazm  ularni 

«zaharli  o‘simliklar»,  deb  ataydi.  Ular  o‘z  bema’niliklariga  shu 

qadar  berilib  ketganlarki,  na  o'zlari  haqiqatga  erisha  oladilar,  na 

o'zgalarni  qo‘yadilar.  0 ‘z  flkrlariga  qo‘shilmagan  har  qanday 

zotni  bid’at,  deb  e’lon  qiladilar.  Boz  ustiga,  aslida  safsataboz 

boigan  bu  ilohiyotchilar  ijod  va  ijod  ahlini,  bilim  va  bilim 

egasini  nazorat  ostida  saqlab  turishga  oshiqadilar.  Qizig‘i  shun­

daki,  hatto  jannat  kalitchisi  avliyo  Petr  ham  «qanday  qilib 

bilimning  o‘ziga  ega  bo‘lmasdan  turib,  uning  kalitini  qo‘lda  saqlab 

turish  mumkin»  ekanligini  tushuntirib  bera  olmaydi.2  0 ‘z  mu- 

lohazalarining  mantig'i  asosida  Erazm  ilohiyotchilami  tanqid 

qilishdan  sxolastikaning  o ‘zini  tanqid  etishga  o‘tib  ketadi.

Ahmoqchilikning  mohiyati  haqida  fikr  yuritgan  Erazm  uni 

«hayot»  tushunchasining  sinonimi  sifatida  qo‘llay  boshlaydi.  Ushbu 

mulohazalar  tabiiy  bir  savolning  tug‘ilishiga  olib  keladi.  Nima 

uchun  ahmoqchilik  donishmandlikdan  ustunroq,  qudratliroq 

chiqaverdi?  Muallifning  fikriga  ko‘ra,  hissiylik  insonning  butun 

jismini  qamrab  oladi,  vaholanki  aql  jismning  bir  qismi  bilan




Download 10,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   412




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish