O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol

1  Karimov  I. A.  Yangicha  fikrlash  va  ishlash  —  davr  talabi.  5-jild.  Toshkent, 

1997.  120-bet.

6

---

balki  umuminsoniy  madaniyat  mulkiga  aylangani  ham   rost.  U 

jahon  xalqlari,  ayniqsa,  G ‘arb  mamlakatlari  xalqlari  madaniyatiga 

o‘z  ta ’sirini  o ‘tkazdi.  Xususan,  Eron  va  Turon  zaminida  shakllan- 

gan  zardushtiylik,  moniylik  va  mazdakizm  qadimgi  Yunon  fayla- 

suflarining  inson  to ‘g‘risidagi  qarashlariga  o ‘z  ta ’sirini  o ‘tkazdi. 

0 ‘z  navbatida,  Sharqda  vujudga  kelgan  inson  falsafasi  G 'arbda 

yangicha  mazmun,  yangicha  shaklga  kirganligi  va  yana  Sharqqa 

qaytganligi  ham   rost.  Lekin  G ‘arbning  ayrim  tadqiqotcM ari  ush- 

bu  haqiqatni  tan  olmadilar.  Aniqroq  qilib  aytganda,  bunday  ta- 

rixiy  haqiqatni  e’tirof  etgilari  kelmadi.  Aksincha,  Sharq  xalqlari 

azaldan  qoloq  bo‘lgan,  deb  butun  dunyoga  ayuhannos  soldilar. 

Sharq  faylasuflarining  inson  to ‘g‘risidagi  flkr-mulohazalarini  kam- 

sitish,  unga  past  nazar  bilan  qarash  tendensiyasi  kuchayib  ketdi. 

Bunday  kalondimog‘liklar,  biryoqlamaliklar  G ‘arbda  yevropotsen- 

trizmning  gullab-yashnashi  uchun  real  shart-sharoit  yaratdi.  Xuddi 

shuning  uchun  ham   kitobni  qayta  nashrga  tayyorlaganda  muallif 

xristian  va  musulmon  faylasuflarining  inson  to ‘g‘risidagi  qarash- 

larini  xolisona  tahlil  qilish  asosida  yevropotsentrizmning  g'ayriilmiy 

mohiyatini  ko'rsatib  berishga  harakat  qildi.

Kitobni  qayta  nashrga  tayyorlashda  mamlakatimizda  va  xorijda 

chop  etilgan  turli  ilmiy-falsafiy,  badiiy-publitsistik  adabiyotlarda 

bayon  qilingan  inson  to ‘g‘risidagi  asosiy  g‘oyalar  baholi  qudrat 

o ‘rganildi  va  umumlashtirildi.  Ayrim  xulosalar  bahsli,  munozarali 

bo‘lishi  shubhasiz.  Chunki  qalamga  olingan  mavzuning  qamrovi 

nihoyatda  kengligi,  fikrlash  madamyati  bosib  o ‘tgan  uzoq  davrni 

o ‘zida  mujassamlaslitirgani  uchun  zukko  kitobxonni  to ‘la  qoniqtir- 

masligi  yoki  ayrim  e’tirozlami  uyg‘otishi  mumkin.  Ammo  bayon 

qilingan  flkr  va  mulohazalar  oz  bo'lsada  o'quvchini  fikrlashga 

undagan  bo‘lsa  muallif  o ‘z  oldiga  qo‘ygan  vazifani  bajargan,  o ‘z 

muddaosiga  erishgan,  deb  hisoblaydi.

Asar  oliy  va  o ‘rta  maxsus  o ‘quv  yurtlari  talabalari,  umumiy 

ta ’lim  maktablarining  muallimlari,  targ‘ibotchilar  va  tashviqot- 

chilar,  inson  muammolari  yuzasidan  ilmiy  tadqiqotlar  olib  bo- 

rayotgan  magistrantlar,  aspirantlar,  doktorantlar,  mustaqil  izlanuv- 

chilaiga  m o‘ljallangan.

7

---