O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol

rahm-shafqat  uni

  ma’naviy  yetuklik  to ­

mon  boshqaradi.  Shuning  uchun  ham,  rahm-shafqat,  ya’ni 

rahmdillik  ma’naviy  yetuklik  poydevoridir.  Faqat  rahmdillik  — 

haqiqiy  insonparvarlik  va  adolatni  belgilab  beruvchi  buyuk  qudrat- 

dir,  degan  xulosaga  keladi.

XIX 

asrning  antiklassik  falsafasiga  inson  muammosini  olib 

kirishda  mashhur  nemis  faylasufi  Fridrix  Nitsshening  xizmatlari 

beqiyos  edi1.  Artur  Shopengauer  qarashlariga  mahliyo  bo‘lgan 

Fridrix  Nitsshe  (1844— 1900-y.)  inson  erkin  faoliyat  ko'rsatishi 

uchun  unda  hokimiyat  bo‘lishi  darkor,  degan  g‘oyani  olg‘a  surdi. 

Uning  tushuntirishicha,  hokimiyat  inson  amaliy  faoliyatini  er­

kin  harakatga  keltirish  uchun  turtki  beradi.  Nitsshe  o ‘zi  yashay­

otgan  jam iyatni  qattiq  tan q id   qildi. 

0 ‘sha  jam iyatni 

m a’naviyatsizlikda,  axloqsizlikda  aybladi.  0 ‘z  navbatida,  «hazrati 

inson»  shaxsining  hokimiyat  tomon  uzluksiz  intilishi  zaruriyat 

ekanligini  isbotladi.