O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol

1  Boyqobilov  B.  Hayratul  Ahror.  Toshkent,  1997.

2  Hazrati  Xoja  Ubaydullo  Ahror.  Risolai  volidiya.  Zahriddin  Muhammad  Bobur 

tarjimasi.  Toshkent,  1991.

257

---

Xoja  Ahror  Valiyning  fikriga  muvofiq,  inson  barkamollikka  erishmog‘i 

uchun  o‘z  bilimJarini  uzluksiz  oshirib  bormog‘i  zarur.  Uzluksiz 

bilim  olishning  eng  muhim  yo‘li  —  mustaqil  o‘qib-o‘rganishdir, 

ya’ni  chinakam  musulmon  bo‘lishni  istovchi  har  bir  fuqaro 

mustaqil  mutolaa  qilish  malakasiga  ega  bo‘lmog‘i  zarur.  Uning  tu­

shuntirishicha,  egallagan  bilim,  ilm  odamlaiga  foydasi  tegishi  kerak. 

Ilm,  bilimni  mol-mulk  orttirish  uchun  xizmat  qildiruvchi  kimsa- 

lardan  uzoq  yurishni  maslahat  beradi.

Xoja  Ahror  o'zining  «Fiqarot  Ahroriya»  risolasida  qayd  qili- 

shicha,  inson  qalbi,  ko‘ngli  Tangri  muhabbatidan  boshqa  barcha 

his-tuyg‘ulardan  xalos  bo‘lganidagina,  boshqacha  aytganda,  inson 

Xudodan  boshqa  barcha  narsalami  unutishga  erishsa,  ana  o‘shanda 

uning  ko‘ziga  Tangridan  boshqa  hech  narsa  ko'rinmay  qoladi.

Xullas,  Xoja  Ahror  o'zining  turli-tuman  asarlari,  hikmatomuz 

pand-u  nasihatlari  bilan   Y usuf  H am adoniy,  Abduxoliq 

G ‘ijduvoniy,  Bohouddin  Naqshband  asos  solgan  naqshbandiya 

ta’limotini  umuminsoniy  qadriyat  darajasiga  olib  chiqqanligi  uchun 

Abdurahmon  Jomiy  uni  «Ka’bai  Maqsud»  deb  atagan  bo'lsa, 

Alisher  Navoiy  tariqat  «Qutbi»,  Mirzo  Bobur  «Hazrati  Xoja 

Ubaydulloh»,  deb  ulug'ladi.  Chex  olimi  Feliks  Tauer  uni  «Turkis- 

tonning  yorug‘  mash’ali»,  deb  atadi.

Naqshbandiya  ta’limotini  yanada  rivojlantirishga  munosib  hissa 

qo'shgan  musulmon  faylasufiaridan  biri  Abdurahmon  Jomiydir1. 

Abdurahmon  Jomiy  XV  asrning  ikkinchi  yarmida  Xuroson,  Mo­

varounnahr  va  boshqa  hududlarda  naqshbandiya  ta’limotining  yirik 

arboblaridan  biri,  deb  tan  olinar  edi.  Xuddi  shuning  uchun 

ham  Xurosonda  shayxulislom  maqomiga  ko‘tarildi.  Uning  inson 

to ‘g‘risidagi  qarashlari  «Yusuf  va  Zulayho»,  «Layli  va  Majnun», 

«Salomon  va  Absol»,  «Bahoriston»,  «Lavhalar»,  «Sharqi  Ruboi- 

yot»,  «Iskandar  aqlnomasi»,  «Lug'at  ul-asror»,  «Haft  avrang»