O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol

1  Qarang:  Umar  Hayyom.  Ruboiylar.  Toshkent,  1991,  41,  117-betlar.

3  Qarang:  0 ‘sha  asar,  39,  41-betlar.

4  Qarang:  0 ‘sha  asar,  61-bet.

5  Qarang:  0 ‘sha  asar,  62-bet.

173

---

xulq-atvori,  xatti-harakatidagi  qusurlar  uchun  birovini  jannat- 

ga,  birovini  do‘zaxga  yuborasan?  Uning  manglayidagi  yaxshilig-u 

yomonliklarni  ham  o‘zing  yozgansan-ku?  —  deydi.

Yo  rab  loyimni-ku,  qorgan  o ‘zingsan, 

O ‘rish-arqog‘imni  o ‘rgan  o ‘zingsan.

Yomonmanmi,  yaxshi,  men  qandoq  qilay!

Taqdir  manglayimni  bergan 

0

‘zingsan

! 1

E,  inson  borlig‘ini  yaratgan  ulug‘  zot,  unga  ko'rsatayotgan 

sitamlaring,  azoblaring  o ‘zingga  yaxshi  ma’lum-ku?  Yomonga 

ne’mat,  yaxshiga  kulfat  ato  qilganing  ham  o‘zingga  oynadek 

ravshan-ku?  Bu  nima  qilganing,  nima  alaming?  Nima  balo, 

o‘zing  insonning  dushmanimisan?2..  deb  yozadi.

Umar  Hayyom  inson  borlig‘ining  yaratuvchisi  bilan  bo‘lgan 

bahs-munozarani  davom  ettirib,  bu  olamda  aybsiz-gunohsiz  biron 

odam  bormi?  Mabodo  bor  bo‘lsa,  qanday  qilib  u  gunoh  qil- 

may  yashay  oldi?  Yomonlik  qilgan  odamga  yomonlik  qaytar- 

sang,  unda  sen  bilan  mening  farqimiz  ne  bo‘ldi,  ayt,  Parvar- 

digor!3,  deya  nola  qiladi.

Umar  Hayyomning  e’tirof  etishicha,  olamni  yaratuvchisi- 

ning  ishi  to‘g‘ri  bo‘lganda  edi,  shubhasiz,  uni  hamma  yoqtirardi. 

Dunyoning  ishlarida  to ‘g‘rilik,  adolat  bo‘lsa  edi,  donolarning 

ko‘ngli  og‘rimasdi.