O ‘zbek tili va adabiyoti fakulteti “Himoyaga tavsiya etilsin” Fakulteti dekani

65

---

XULOSA
Bitiruv malakaviy ishimiz “O ‘quvchilarda epik asarlarni tahlil qilishga oid 
ko‘nikmalarni shakllantirish va rivojlantirish usullari” mavzusida bo‘lib, biz unda 
adabiyot darslrrida epik asarlarni tahlil qilishning ilmiy va metodik asoslariga oid 
bo‘lgan ilmiy va nazariy qarashlarni yoritishga, epik asarlarni tahlil qilishning 
o‘ziga xos xususiyatlarini o‘rganishga harakat qilganmiz. Shuningdek, epik 
asarlarga tegishli bo‘lgan o‘ziga xoslikni inobatga olgan holda tavsiya qilgan 
usullarimiz asosida tajriba-sinov ishlarini o ‘tkazdik hamda tajriba-sinov ishlari 
samaradorligini o ‘rganishga harakat qilganmiz.
Bitiruv malakaviy ishimizning birinchi bo‘limi 
“Adabiyot darslarida epik
asarlarni tahlil qilishning ilmiy va metodik asoslari” 
deb nomlangan bo‘lib, biz 
unda badiiy asar tahlilining ikki turi: o‘quv va didaktik tahlilning tamoyillari 
hamda epik asarlarni tahlil qilishning metodik va m e’yoriy asoslarini yoritishga 
harakat qildik.
Eng avvalo, o ‘quv didaktik tahlilning tamoyillari o ^ a n ^ g a ^ a badiiy 
asarning tahlili olib borilayotgmda har qanday tahlilning tugal b o ‘lmasligi 
tamoyiliga, har qanday ilmiy tahlil faqat shaxsiy fikr ifodasi b o ‘lib, u hech qachon 
mutlaq haqiqatlik da’vosini qilishi mumkin emasligi tamoyiliga, san’at asarining 
estetik hodisa ekanligidan kelib chiqib, unga biror g‘oyani ifodalash vositasigina 
deb qarash mumkin emasligi tamoyiliga, san’at hodisalariga borliqning nusxasi 
tarzida munosabatda bo‘lish kerakligi tamoyiliga, emotsionallik yoki hissiylik 
tamoyiliga, yaxlitlik, tizimlilik, tarixiylik, estetik asoslarning ustuvorligi 
tamoyiliga rioya qilish zarurligi bilan tanishdik.
Shunga ko ‘ra badiiy asarni tahlil qilish jarayoni murakkab jarayon ekanligi, 
ushbu jarayonda badiiy asarni tahlil qilish tamoyillarini bilish hamda ushbu 
tamoyillarni yodda tutgan holda tahlil jarayonini olib borish maqsadga muvofiq 
degan xulosaga keldik.
Bitiruv malakaviy ishimizning “Epik asarlarni tahlil qilishning metodik va
m e’yoriy asoslari” deb nomlangan qismida epik asarlarni tahlil qilishda ularning
tur va janr xususiyatlari alohida ahamiyatga ega ekanligi, asarning tur va janri
66

---

uni tahlil qilishga oid metod va usullarning belgilanishiga asos bo‘lishi haqidagi 
ilmiy va amaliy m a’lumotlar bilan tanishdik. Tanishgan m a’lumotlarimiz asosida
epik asarlarni badiiy tahlil etish ham ko ‘lamdor va ko‘p bosqichli jarayon
ekanligiga, epik 
asarlarning 
eng 
asosiy 
belgisi: 
voqeabandlik, 
tasvirda
tafsilotlar mavjudligi va obrazlar tizimiga egaligi, qaysi janrda bo‘lishiga 
qaramay, epik turga mansub asarlarda muayyan miqdorda qahramonlarning 
bo‘lishi, ular ozdir-ko‘pdir voqealar qo‘ynida tasvirlanishi va ularning tabiatiga 
xos xususiyatlar hodisalar tasviri asnosida namoyon b o ‘lib borishiga e ’tiborni 
qaratdik.
Bitiruv malakaviy ishimizning ikkinchi bobi