O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

(rr. linguales) 
bo‘linadi. Bu tarmoqlar 
til ustining orqa 1/3 qismi shilliq pardasini innervatsiya qiladi.
Til-halqum nervidan quyidagi tarmoqlar chiqadi:
1.Nog‘ora nervi 
(n. tympanicus) 
pastki tugundan chiqib, 
chakka suyagining nog‘ora kanalchasi orqali nog‘ora bo ‘shlig‘iga 
kiradi va shilliq pardada nog‘ora chigalini 
(plexus tympanicus)
hosil qilib, nog‘ora b o ‘shlig‘i va eshituv nayi shilliq pardasini 
innervatsiya qiladi. Bu nervning oxirgi tarm og‘i kichik toshsimon 
nerv 
(n. petrosus minor) 
parasimpatik tolalaridan iborat bo ‘lib, o ‘z 
nomidagi yoriq orqali piramidaning oldingi yuzasiga chiqadi. Kalla 
bo‘shlig‘idan ponasimon-toshsimon yoriq 
(fissura sphenopetrosa)
orqali o ‘tib, quloq tuguniga qo‘shiladi.
2.Uyqu kengaymasi tarm og‘i 
(r. sinus carotici) 
umumiy uyqu 
arteriyasi bo ‘lingan joydagi uyqu kalavasini innervatsiya qiladi.
3.Halqum tarmoqlari 
(rr. pharyngei) 
halqum devorida avtonom 
nerv tolalari bilan halqum chigalini hosil qiladi.
4.Bigiz-halqum mushagiga bomvchi tarmoq 
(r. stylopharyngei)
shu nomdagi mushakni innervatsiya qiladi.
5.Murtak tarmoqlari 
(rr. tonsillares) 
tanglay murtagini innervat­
siya qiladi.
Adashgan nerv
X 
juft adashgan nerv 
(n.vagus) 
- aralash nerv (350-rasm). Bu 
nerv bosh miya nervlari ichida eng uzuni b o ‘lib, uning tolalari 
odam organizmining ko ‘p sohasiga tarqalgan. Nerv tarkibidagi
349

---

harakatlantimvchi tolalar ikki nervga qarashli umumiy o ‘zakdan 
(nucleus ambiguus), 
avtonom tolalar uning orqa o‘zagi 
(nucleus
posterior nervi vagi) 
hujayralari aksonlari dan iborat. Sezuvchi 
tolalari ustki va pastki tugunlarda