O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

Pastki kavak vena
Pastki kavak vena 
(v. cava inferior) 
odam tanasidagi eng katta 
vena bo‘lib, klapanlari bo ‘lmaydi. Uning uzunligi qorin bo ‘shlig‘ida 
1 8 - 2 0 sm, ko ‘krak bo ‘shlig‘ida 1 - 4 sm. Kengligi boshlanish qis­
mida 20 mm, quyish joyida 32-33 mm. Pastki kavak vena IV -V bel 
umurtqalari orasidagi disk sohasida o ‘ng va chap umumiy yonbosh 
venasining 
(vena iliaca communis dextra et sinistra) 
qo‘shilishidan 
hosil bo‘ladi (275-rasm). Dastlab pastki kavak vena o ‘ng katta bel
169

---

mushagining oldingi yuzasida joylashadi. U qorin aortasining o‘ng 
tomonida yuqoriga ko4arilib, o ‘n ikki barmoq ichakning gorizontal 
qismi, oshqozon osti bezining boshchasi va ichaktutqich ildizining 
orqasidan o ‘tadi. Jigarda o ‘z nomidagi egatda joylashib, jigar 
venalarini qabul qiladi. So‘ngra diafragmadan o ‘z nomidagi teshik 
orqali orqa ko‘ks oralig‘iga o ‘tib, yurak xaltasi ichiga kiradi va 
o ‘ng bo ‘lmachaga quyiladi. Qorin b o ‘shlig‘ida pastki kavak vena 
qorinparda bilan faqat old tomondan o‘ralgan. Pastki kavak vena 
tizimi oyoq, chanoq devori va unda joylashgan a ’zolardan, qorin 
bo‘shlig‘i devori va unda joylashgan juft a ’zolardan, shuningdek, 
jigardan qon yig‘adi.
Yangi tug‘ilgan chaqaloqda pastki kavak vena III—IV bel 
umurtqalari sohasida hosil bo ‘ladi. Bu soha yoshga qarab pastga 
suriladi va balog‘at davrida IV -V bel umurtqalari sohasiga tushadi. 
Pastki kavak venaning hosil bo‘lish burchagi yangi tug‘ilgan 
chaqaloqda 63° b o ‘lsa, kattalarda 93°bo‘ladi.
Pastki kavak vena yangi tug‘ilgan chaqaloqda qisqa va nisbatan 
keng (6 mm) b o ‘ladi. Bola hayotining birinchi yilida uning diametri 
o ‘zgaradi, so‘ng yuqori kavak venaga nisbatan tezroq o ‘sadi. Pastki 
kavak vena oqimlarining devori, yuqori kavak venaga nisbatan 
qalin. Ularda elastik membrana yaxshi bilingan bo ‘lib, pardalarini 
bir-biridan ajratadi. 0 ‘rta qavatida yaxshi bilinadigan aylanma va 
bo ‘ylama yo ‘nalishdagi mushak tolalari bor. 0 ‘spirinlik davrida 
pastki kavak vena diametri 23-26 mm bo‘ladi.
Pastki kavak venaning oqimlari ikki: pariyetal va visseral 
guruhlarga bo ‘linadi. Pastki kavak venaning pariyetal oqimlariga:
1.Bel venalari (vv. 
luuibales), 
odatda, 2 juft b o ‘lib, shu nomdagi 
arteriyalar tarqalgan sohadan qon yig‘adi. Ular o ‘zaro belning 
ko‘tariluvchi venasi (v.