O z b e k is t o n r es p u b L i k a s I o liy


B olalar  tarbiyasida  oila,  m aktab



Download 4,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet128/158
Sana18.08.2021
Hajmi4,55 Mb.
#151001
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   158
Bog'liq
'pedagogika

B olalar  tarbiyasida  oila,  m aktab 
va  jam oatch ilik   ham korligi
M a ’lumki,  bola  m aktabga  kelgunga  qadar ham,  m aktabda  o ‘qish 
davrida ham, asosan oiladatarbiyalanadi. Oila bolaning dunyoqarashi, 
xulqi v a d id ig a  ta ’s i r k o ‘rsatishi tabiiy holdir. Ota-onalarning bolalarni 
tarbiyalashdagi 
eng 
birinchi 
v a z ifala ri-b o la la rn in g  
sog‘ligini 
saqlashdir.  Ayniqsa,  ota-onalar o ‘zlarining  mehnat  faoliyatlari,  xulq- 
atvorlari  orqali  nam una  b o ‘lishlari  lozim.  0 ‘zaro  oilaviy  jam o a d a  
yaxshi  iborali  s o ‘zlashuvni  tashkil  etish  ham  m aqsadga  muvofiqdir.
Odatda,  ota-onalar  maktab  o ‘quv  vazifalarini  yaxshi  bajarilishini 
t a ’minlash  uchun  quyidagilarga  rioya  qilish  tavsiya  etiladi:
-   0 ‘quvchilaming  m a s h g ‘ulotlardan  kechikishlariga  va  darsga 
kech  qolishlariga  y o ‘l  q o ‘ymaslik;
-   o ‘quvchining  uyda  dars  tayyorlashi  uchun  sharoit  yaratish, 
vazifalarni 
belgilangan 
vaqtda 
bajarish 
k o ‘nikmasini 
shakllantirish;
-   o ‘quvchilami  vijdonli  va rostgo‘y  bo‘lishiga,  vazifalarni  mustaqil 
ishlashdan  bo ‘yin  tovlamaslikka o ‘rgatish  lozim  va hokazo.
Oila,  maktab  va  jam oatchilik  hamkorligi  bugungi  kunning 
dolzarb  masalasidir.  Chunki,  bola  tarbiyasida  oila,  maktab  va
238


jam oatchilik  hamkorligining  o ‘zi  murakkab  jarayon  b o ‘lib,  bunda 
muallimlardan  tashqari  ishlab  chiqarish jamoalari  vakillari,  yoshlar, 
kasaba  uyushmalari  ishtirok  etadilar.
Ota-onalar  va  qarindosh-urug‘lar  turli  mehnat  jamoalarining 
vakillari  b o ‘lib,  ishlab  chiqarish  va  yoru-do‘stlarining  m a ’naviy 
hayotlarida  m uam molarni  muhokam a  qiladilar,  ularning  hayotga, 
san’atga,  oilaviy  majburiyatlarga  b o ‘lgan  munosabatlari  haqida 
gapiradilar.  Shu  sababli  ham  mana  shunday  oilalarida  tarbiya 
topayotgan bolalar boshqa ota-onalarningko‘chada,jam oatjoylaridagi 
hayot  faoliyatlariga  qarab  o ‘z  ota-onalariga  baho  beradilar.
0 ‘zbek  oilalarida,  ularning  hayot  tarzida  ijtimoiy  voqealar 
natijasida  ijobiy  o ‘zgarishlar  qilish  uchun  yangi  samarali  y o ‘l  va 
metodlar  qidirilmoqda.
Har  bir  ota-ona  farzandi  ta ’lim  olayotgan  maktab  jam oasining 
a ’zosi  hisoblanadi.  Ota-onalar orasida turli  kasb  egalari  va jamoatchi 
faol  insonlar  bor.  Ular  umumiy  majburiy  ta ’limni  amalga  oshirishda 
maktabning  iqtisodiy  bazasini  m ustahkamlashda  yordam  beradilar.
Maktab 
bilan 
ota-onalam ing 
hamkorligini 
mustahkamlash 
maqsadida  ota-onalar  q o ‘mitasi  tashkil  qilinadi.  Bu  q o ‘mitaga 
maktab  direktori  rahbarlik  qiladi.  Bundan  tashqari  har  bir  sinfda 
ham  sin f  ota-onalari  q o ‘mitasi  tuziladi.  Ularning  ish  mazmuni  ota- 
onalar  q o ‘mitasi  to ‘g ‘risidagi  N izom da  belgilangan.  S in f ota-onalar 
q o ‘mitasining  raisi  maktab  ota-onalar q o ‘mitasiga  a ’zo  qilib  hisobga 
olinadi.  Shu  sababli  maktab  ota-onalar  umumiy  y ig ‘ilishda  sinf ota- 
onalar majlisi  tavsiya  etgan  kishilardan  saylanadi.  Maktab ota-onalar 
q o ‘mitasi  a ’zolarining  soni  har  bir  maktabning  katta-kichikligi,  ish 
sharoitiga qarab ota-onalar umumiy y ig ‘ilishi qarori bilan belgilanadi. 
Maktab  ota-onalar  q o ‘mitasi  a ’zolariga  maktabni  otaliqqa  olgan 
tashkilotning  vakillari  ham  kiritiladi.  Kundalik  ishlarni  bajarish 
hamda  ota-onalar  q o ‘mitasi  va  nazorat  ishlariga  rahbarlik  qilish
239


uchun  maktab  ota-onalar  qo'm itasi  raisi  hamda  uning  o ‘rinbosari, 
kotibi  va  5 - 7   a ’zodan  iborat  x a y ’at  saylanadi.
Q o ‘mita  a ’zolari  umumiy  majburiy  ta ’limni  amalga  oshirishda, 
maktab  yoshidagi  bolalarni  hisobga  olishda,  ularni  m aktabga 
tortishda,  maktabni  tam om lagunga  qadar  muvaffaqiyatli  o ‘qishini 
tam om lashda  maktab jam o asiga  yordam  beradilar.
Iqtisodiy  ahvoli  o g ‘ir  b o ‘lgan  ayrim  oilalarning  farzandlariga 
umumiy  ta’lim  j a m g ‘armasi  yoki  kasaba  uyushmasi  tomonidan 
yordam 
uyushtiradilar. 
Bolalarning 
t a ’lim-tarbiyasiga 
e ’tibor 
bermayotgan  ota-onalar  bilan  suhbatlashadilar,  zaruriyat  b o ‘lganda 
ularga  ishlab  turgan  korxona  yoki  muassasa  rahbariyati  orqali  ta ’sir 
k o ‘rsatadilar.
Q o ‘mita  a ’zolari  uzoqdan  qatnab  o ‘qiydigan  bolalarni  transport 
vositalari  bilan  ta ’minlash  yoki  ularni  issiq  ovqat  bilan  ta ’minlashga 
yordam  beradilar.
Ota-onalar  q o ‘mitasi  m aktabda  «Ota-onalar»  burchagi  tashkil 
qilib,  u  yerga o ‘quvchilarning  namunali  kundalik  ish  reja va tartibini, 
ota-onalar  uchun  nashr  etilgan  yangi  adabiyotlarni,  o ‘quvchilar 
qoidasini,  maktab  tarbiyaviy  ishlarining  istiqbolli  rejasini  osib 
q o ‘yadi.
Maktab,  oila  va jam oatchilik  hamkorligini  y o ‘lga  q o ‘yishda  sinf 
rahbarlarining  tarbiyaviy  faoliyatlari  nihoyatda  muhimdir.  Masalan, 
sin f  rahbarlarining  har  bir  oilaga  kirib  borishi,  shu  oilaga  va  ota- 
onalarga hurmat sifatida baholanadi.  S in f rahbarining ota-onalar bilan 
birgalikda  tarbiyaviy  chora-tadbirlarni  belgilashlari,sinf  rahbarining 
o ‘quvchilar  k o ‘z  oldida  ota-onalari  bilan  suhbatlashishlari  ularning 
tarbiyasiga  ta ’sir  k o ‘rsatadi.  Faqat  sin f  rahbarlari  emas,  balki  fan 
o ’quvchilarining  ham  ota-onalar  bilan  qilayotgan  hamkorliklari 
o ‘quvchilar  hayotida  sezilarli 
iz  qoldiradi. 
Bola  tarbiyasida 
jam oatchilikning  t a ’siri  beqiyos  ekanligini  hayot  ko‘rsatib  turibdi.


Azaldan  odamiylikka,  insoniylikka  d a ’vat  etuvchi  jam iyat  tarbiyasi 
mavjud  b o ‘lgan.  Ularning  aksariyati  hozir  ham  o ‘z  qimmatini 
yo'qotm agan.  Masalan,  biz  xalqimizda  k o ‘pchilik  ishtiroki  bilan 
o'tadigan  to ‘ylar,  xalq  o ‘yinlari,  sayllar,  mavsumiy  bayramlar, 
qizlar  majlisi,  kelinlarni  qaynona  va  qaynota  oldidagi  «yuz 
ochdilari»,  «kelin  salomlari»  va  boshqa  shu  kabi  marosimlari  xalq 
pedagogikasining  durdonalari  sifatida  avlodlarni  o ‘zbek  xalqiga  xos 
b o ‘lgan  « o ‘zbekona»,  «sharqona»  tarbiyalashda  muhim  ahamiyat 
kasb etadi. Xalqimiz o ‘zining a n ’anaviy tarbiya metodlarida kattalarga 
birinchi  b o ‘lib  salom  berish,  kattalar  suhbatiga  aralashmaslik,  uyga 
mehmonlardan  s o ‘ng  kirish,  lekin  eshikni  birinchi  b o ‘lib  ochib, 
ushlab turish, ularga yordam  berish  kabi  odob qoidalariga rioya etishi 
har  doim  talab  qilingan  va  hozir  ham  ular  tarbiya  manbayi  sifatida 
o ‘z  qadrini  y o ‘qotmagan.  Hozirgi  kunimizga  kelib jamoatchilikning 
tarbiya  borasidagi  metodlari,  shakllari  mazmunan  boyib  bormoqda, 
jum ladan, 
maktab 
o ‘quvchilarini 
rag ‘batlantirish 
maqsadida 
stipendiya  berish  yoki  turmush  tarbiyasi  o g ‘ir  b o ‘lgan  oilalarga 
moddiy  va  m a ’naviy  yordam  beruvchi  tadbirkor  tashkilotlarning 
yordami  kuchaymoqda.  Bu  borada «Bolalar j a m g ‘armasi»,  « S o g‘lom 
avlod  uchun» j a m g ‘armasining  faoliyati  maqtovga  sazovordir.
Demak,  maktab,  oila  va  jam oatchilik  hamkorligi  bolalar 
tarbiyasida  asosiy  hal  qiluvchi  bo‘g ‘in  b o ‘lib,  bunda  o ‘qituvchi- 
tarbiyachilarning  tashkilotchiliklari  muam moni  ijobiy  hal  etuvchi 
omil  hisoblanadi.
1 6
-
241



Download 4,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   158




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish