O z b e k is t o n r es p u b L i k a s I o liy

0 ‘qitu vch ining  darsga  tayyorlanishi
Har qanday  darsning  samarasi  uning  natijasi,  y a ’ni  o ‘quvchilarda 
shakllangan  bilim,  k o ‘nikm a  va  malakalar  darajasi  bilan  o ‘lchanadi,

---

lekin  bu  natija  k o ‘p  jihatdan  dars  o ‘tuvchi  shaxs-o‘qituvchining 
tayyorgarligiga  b og‘liqdir.
Dasrga  boMgan  o'qituvchining  puxta  tayyorgarligi  taMimning 
samarasini  ta ’minlaydi,  shuning  uchun  dasrga  kirishdan  oldin 
o ‘qituvchi  ham  psixologik,  ham  fani  b o ‘yicha  puxta  tayyorgarlik 
k o ‘rishi  lozim.
Psixologik jihatdan  tayyorgarlik  deganda  quyidagilarni  tushuni- 
shimiz  lozim.  Dars  murakkab  jarayon  boMib,  unda  turli  psixik 
xususiyatlarga;  xarakterga,  irodaviy  xislatlarga,  xotiraga,  diqqatga, 
tafakkur  va  tem peram entga  ega  boMgan  o ‘quvchilar  ishtirok 
etishadi.  Dars  davomida  yuqorida  qayd  etilgan  xususiyatlar  biror 
bir  ko ‘rinishda  o ‘quvchilar  tomonidan  namoyon  etiladi.  Qolaversa, 
darsning har bir daqiqasida hech kim, oldindan rejalashtira olmaydigan 
vaziyatlar  yuzaga  keladi.  Am m o,  o ‘qituvchi  psixik  jihatdan  har 
qanday  vaziyatda  o'zini  y o ‘qotmasdan  muammoni  to ‘g ‘ri  yoM  bilan 
hal  etishga  tayyor  boMishi  lozim.  Buning  uchun  har  bir  o ‘qituvchi 
boMajak  darsning  muhitini  t a s a w u r   etishi  va  unga  o ‘zini  oldindan 
tayyorlashi  lozim  boMadi.
Fan  b o ‘yicha  tayyorgarlik  deganda  esa  quyidagilar  tushuniladi. 
Darsni  tashkil  etishdan  oldin  o ‘qituvchi  belgilangan  sinfda  o ‘z  fani 
b o ‘yicha  o ‘quv  dasturidan  qaysi  mavzuni  o ‘tishi  lozimligini  k o ‘rib 
oladi.  S o ‘ng  ushbu  mavzu  b o ‘yicha  Davlat  taMim  standartlariga 
murojaat  etib,  nima  t o ‘g ‘risida  o ‘quvchilarga  bilim  berishni  aniqlab 
oladi.  Mavjud darslik yoki  adabiyotlar,  shuningdek, k o ‘rgazmali yoki 
boshqa  taMim  vositalari  o ‘quv  dasturi  talablariga  qanchalik  javob 
berishini  aniqlab,  mavzuni  yoritishga  yordam  berish  imkoniyatlarini 
bilib  oladi.  Darslikda  bayon  etilgan  o ‘quv  materiali  bilan  tanishib, 
uni  bugungi  kun  vazifalari  hamda  sinf  o ‘quvchilarining  bilim 
darajasiga moslashtirib, zaruriyat boMsa o ‘zgarishlar, tuzatishlar kiritadi. 
0 ‘quvchilami  mashq  qildirish  uchun  amaliy  vazifalami  belgilaydi, 
so‘ng mavzu yuzasidan  xulosalar chiqarish, qonun-qoidalaming ta’rifini
93

---

belgilab  oladi.  0 ‘quvchilar  dars  davomida  va  uyda  olib  boriladigan 
mustaqil  ishlari  uchun  vazifalar  tayyorlaydi.  Dars  turi  hamda  uning 
davomida  qo ‘llaniladigan  metodlar  aniq  belgilab  qo‘yiladi.  Shu  bilan 
birga  dars  mavzusini  oldingi  o ‘tilgan  mavzular  bilan  hamda  fanlararo 
aloqalami  ayrim  o ‘quvchilar bilan  yakka tartibda olib boriladigan  ishlar 
rejalashtiriladi  va  dars  rejasini  yozishga  kirishiladi.
K undalik  dars  rejasi  (konspekti)  o ‘qituvchi  tomonidan  har  bir 
darsga  alohida  yoziladi.