O 'z b e k is t o n r e s p u r L ik a s L o L iy va o 'r t a m a X s u s t a 'l I m V a z ir L ig I


S h axsn in g kam ol top ish id a tarb iyan in g o 'rn i



Download 7,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/193
Sana20.06.2022
Hajmi7,14 Mb.
#678743
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   193
Bog'liq
fayl 1020 20210520

S h axsn in g kam ol top ish id a tarb iyan in g o 'rn i
T arb iy a m uhit kabi inson k am olotiga ta ’sir etuvchi tashqi o m illard an
hisoblanadi. T arbiyaning xususiyati shundaki, u aniq m aqsadni k o 'z la b . insonda 
ijobiy fazilatlarni tarkib toptirish 
y o 'lid a
tarbiyachi 
rah b arlig id a 
m untazam
am alg a o sh irib boriladi.
A m m o tarbiya ta ’sirining kuchi va uning natijasi irsiyat va m u h it kabi 
o m illarn in g ham korligi bilan belgilanadi. Inson kam oloti irsiyat y o 'li bilan 
o rttirilg a n v a tabiiy layoqatlar bilan b elg ilan ib qolm ay, balki butun hayoti d av rid a 
uni qurshab olgan v o q elik ta ’sirid a o rttirgan xu su siy at va sifatlar bilan ham
belgilanadi. S hubhasiz, tarb iy a od am n in g k o ’zi, sochi, terisin in g rangiga, uning 
badani tu zilish ig a ta ’sir eta olm aydi, lekin jism o n iy taraq q iy o tg a ta ’sir etishi 
m um kin. C hunki m axsus tashkil etilgan jism o n iy m ash q lar orqali bolaning 
salo m atlig i m ustah k am lan ad i va chiniqtiriladi.
In so n n in g tabiiy qobiliyati faqat tarb iy a orqali, uni m a ’lum b ir faoliyat tu rig a 
ja lb q ilish orqali riv o jlan ish i m u m kin. M a ’lum ki, bola layoqatini riv o jlan tirish , uni 
q o b iliy atg a ay lan tirish v a h ay o tg a m os h o ld a o ’stirish u chun m eh n atsev arlik va 
ish ch an lik kerak.
M eh n atsev arlik v a m uttasil o ’tirib ishlash kabi fazilatlar faq at ta rb iy a
n a tija sid a o rttirilad ig an fazilatlardir. G arch an d inson k am o lo tig a t a ’sir etad ig an
o m illa r b ir q an c h a b o ’lsa ham , lekin m axsus ta rb iy a m u assasalarid a tarb iy ach i 
ra h b a rlig id a am alg a o sh irila d ig a n ta rb iy a ja ra y o n i y etak c h i h isoblanadi.
B irin ch id an , tarb iy a t a ’sirid a turli fazilatlar o 'z la s h tirila d i va b ilim , m a ’lu m o t 
eg allan ad i, m eh n at v a tex n ik fao liy at bilan b o g ’liq k o ’nikm alar, m a la k a la r ham
m ax su s u y u sh tirilg a n ta rb iy a orqali hosil qilinadi.
Ik k in ch id an , ta rb iy a tu fay li tu g ’m a kam chiliklarni ham o 'z g a rtirib , sh ax sn i
14


k am o lg a y etk az ish m um kin. M asalan, k o ’rlar, g u n g lar ham o ’qitilib, so g ’lom 
k ish ilar q ato ri h ay o tg a tayyorlanadi.
U chinchidan, tarb iy a v ordam ida m uhitning salbiy ta ’sirini ham y o ’qotish yoki 
b a rta ra f q ilish m um kin.
T o ’rtinchidan, tarbiya doim o kelajak k a qaratilgan m aqsadni belgilaydi. Shu 
tufayli, u sh ax sn in g k am olga yetishini tezlashtiruvchi rol o ’ynaydi. Inson kam ol 
to p ish id a m ak tab n in g aham iyati katta. B o lalar m aktabga qadam q o ’y a r ekan, ular 
o ’quv m eh n ati bilan band b o 'lad ilar.
B o la la r m aktabda fan asoslarini egallash bilan birga, ularda se k in -a sta ilmiy 
d u n y o q arash sh ak llan ib boradi.
O ’qituvchi 
tarbiyachilarning 
rahbarligida 
insonga 
xos 
bo’ lgan 
yuksak 
fazilatlarni egallaydilar. Tarbiyaviy ishlarni reja asosida tashkil etish bolani 
tarbiyalashda oilaga har vaqt yordam k o ’rsatadi.
T arbiyachi o ’z tarbivalanuvchisining oilaviy sharoitidan xabardor b o ’lishi, 
p edagogik m aslahatlarga, yordam ga m uhtoj b o ’lgan o ilalarga yordam berishi 
m uhim .
T arb iy ach i uchun bola b o ’sh vaqtini kim lar bilan o 'tk a z a y o tg a n i va nim alar 
bilan 
m a s h g ’ul b o ’layotgani 
aham iyatsiz em as. C hunki o ' г holiga tashlab 
q o ’y ilg an b o la k o ’chaning salbiy ta ’siriga berilib ketishi m um kin.
X u lo sa q ilib shuni aytish kerakki, inson faqat faoliyatda rivojlanadi, undan 
ta sh q a rid a riv o jlan ish y o ’q. B ola ju d a yosh lig id an boshlaboq kattalar y o rd am id a 
tashqi m u h it b ilan turli xil aloqada b o 'la d i. M aktab y o sh id a bu aloqalar o ’qish va 
shu bilan b o g ’liq b o ’lgan boshqa faoliyat bilan b o g ’lanadi va bular rivojlanish 
u chun m an b a sanaladi.
P ed ag o g ik jih a td a n to ’g ’ri u yushtirilgan har qanday faoliyat shaxsning 
aq liy va irodaviy riv o jlan ish ig a ta ’sir etadi.
D em ak, bola u lg ’aya borgan sari uning faoliyati ham shakli va m azm uni bilan 
ham o h an g o 'z g a rib b o raverar ekan. M asalan, b o g ’ch a yoshida bolalarning asosiy 
faoliyat turi o ’yin b o ’lsa, m aktab o ’quvchisi uchun o 'q ib , m ehnat qilish asosiy 
faoliyat b o ’lib qoladi.
15


D em ak, b o la h ay o tid a faoliyat tu rlarin in g o 'z a ro m unosabati ham o 'z g a ra d i va 
b u n in g ta ’sirid a b o la kam oloti ham yangi, yu q o riro q b o sq ich g a k o ’tariladi.
U raum an, p ed ag o g ik jih a td a n to ’g ’ri u y u sh tirilg an har q anday faoliyat bola 
sh ax sin in g aqliy. axloqiy. estetik, jism o n iy va irodaviy riv o jlan ish ig a ijobiy ta ’sir 
k o ’rsatad i. R ah b arlik q ilinm agan fao liy at esa b iiy o q la m a yoki salbiy ta ’sir etishi 
m um k in . S hunday qilib, inson taraq q iy o tin in g
ilm iy 
k o n sepsiyasi 
inson 
k am o lo tig a ta ’sir etadigan o m illarn i taxlil etib, inson kam oloti va uning shaxsini 
sh a k lla n tirish n i y a g o n a v a bir butun jaray o n ek an lig in i t a ’kidlaydi. B u ja ra y o n d a
in so n n in g fao llig ig a k atta o ’rin beriladi.
U faolligi b ilan o 'z shaxsini sh ak llan tira oladi. T arbiyachi tom onidan 
q o ’y ilad ig an m aq sad an iq b o ’lsa va bu m aq sad g a erish ish uchun odam astoydil 
h a ra k a t q ilsa, ku tilg an n atijag a erishiladi.

Download 7,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   193




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish