“A xloq insonlarni yaxshilikka chaqiruvchi, yom onlikdan qaytaruvchi bir ilmdnr.
Yaxshi xulqlarning yaxshiligini. yom on xulqlarniig yom on ligin i d alil va isbotlar ila
bayon qiladurgan kitobni axloq deyilu r”6
A xloq - inson h ayotida o ’z -o 'z in i idora qilish m e 'v o rla rin i, bosh q alar bilan
m un o sab atd a b o ’lish m adaniyatini. halol ishlab, to ’g ’ri hayot kechirish m ezonlarini
5Каримов И А. Баркамол авлодорзуси. Тулдирилган 2-нашри - Тошкент Узбекистан
миллий
знциклопедияси.
Давлат илмкй нашриёти, 2000.-7-8 б.
6А.Авлоний. Туркий гуттистонёчудахгюк, Т., Уккг>вчн 1992 н., 11-6
143
o ’rgatadi. Ibn Sino ham “
Axloq har b ir kishi uchun о 'z-o ’zini idora qilshi ilmidur"
deb uning m azm unini ifodalab bergan edi. A x lo q m e 'y o ri va qoidalari tarixiy
taraqqiyot davom ida tarkib topib, tak o m illash ib borgan va k ishilarda birg alik d a
y ashash sharoitidan, tabiiy ehtyojidan, ijtim oiy m anfaatlari va h ayotiy talab larid an
kelib chiqqan va ular m uayyan tarixiy davrdagi kish ilarn in g x atti-h arak ati, y urish-
turishi va boshqalarga b o 'lg an m u n o sab atlarid a nam oyon b o ’lgan. A na shu tartib-
q o id alarsiz biro n -b ir jam iy at b o ’lm agan va b o ’lm aydi ham .
A xloq - ijtim oiy h odisa ekanligi.
A x lo q
n o rm a-qoidalari b archa zam onlar
u chun bir xil, o ’zgarm as b o ’lishi m um kin em as. M uayyan ja m iy a t uchun ayrim
axloqiy qoid alar to ’g ’ri b o ’lsa, boshqa dav rg a kelib n o to ’g ’ri b o ’lib qolishi
m um k in . Y osh m ustaqil m am lak atim izn in g kelajagi uchun m a 'n a v iy a ti yuksak,
b arkam ol sh ah slar zarur. Shuning uchun ham y u rtb o sh im iz "‘Y uksak m a 'n a v iy a t -
y en g ilm as k u c h ” degan hikm atli shiorni y an ad a balan d ro q k o ’tardiki, yuksak
m a 'n a v iy a t m ustaqillikni m ustahkam lash, rivojlantirish uchun m uhim va zaruriy
tam o y illard an biri b o ’lib qoldi. B arkam ol shahsni tarb iy alash . v o y ag a y etk azish
haq id a
m usulm on
Sharqi
ahli
bir
q ato r
asarlarni
yaratgan.
C hunonchi,
K ay k o v u sn in g “Q o b u sn o m a” , S a 'd iy n in g “ G u listo n ” , “ B o ’sto n ” , A m ir T em u rn in g
“ T em u r tu z u k la ri”, A bdu rah m o n Jo m iy n in g “B ah o risto n ” ,
A lish er N av o iy n in g
“ M ah b u b u l- q u lu b ” , X usayn V o iz K o sh ifiy n in g “A x lo q i m u h sin iy ” va boshqalarni
k o ’rsatish im iz m um kin.
0 ‘zb ek isto n m u staq illik k a erish g an d an s o ‘ng t a ’lim -tarb iy an in g m azm u n i va
m o h iy atid a, u su llari va sh ak llarid a jid d iy o ‘z g arish la r ro ‘y berdi.
T a ’lim -tarb iy ad a m illiy q ad riy atlarn i sh ak llan tirish va riv o jlan tirish asosiy
o ‘rinni eg allad i. M illiy tarix im izg a, m ad an iy atim izg a, u rf-o d atlarim izg a e ’tib o r
ku chaydi.
H aq iq ata n ham , bug u n g i k u n d a 0 ‘zb ek isto n m u staq illig in i m u stah k am lash va
k e la ja k d a istiqlol istiq b o lin i riv o jlan tirish , av v alo kom il inso n larg a b o g ‘liq. C hunki
b u n d ay in so n lar tu fay li fan v a m adaniyat, san o at v a q ishloq x o ‘ja lig i riv o jlan ad i.
Z e ro , axloqiy m ad an iy at v az ifa la rid a n biri kom il inso n n i v o y ag a y etk az ish , uni
ta rb iy a la sh d a n iborat.
144
Download Do'stlaringiz bilan baham: |