Oʻ z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I

Ifodali oʻqish oldiga qoʻyilgan bu talab M. Abdurashidxonovning «Har kim ekkanin oʻrar», Sh. Sa 'dullaning «Laqma it», A. Oripovning «Dehqonbobo va oʻn uch bolakay qissasi» kabi she’riy hikoyalarini oʻqishga ham xosdir.

Badiiy oʻqish. Badiiy oʻqish ifodali oʻqishning yuksak bosqichi hisoblanadi. Unda soʻz san’atining barcha komponentlari ishtirok etadi. U oʻquvchidan asar ruhiga batamom kirishni, san’atkorona oʻqishni talab etadi. Badiiy oʻqishda asar qahramonlarining ruhiy holati, kechinmalari toʻla anglab etilgandagina ta’sirchanlikka erishish mumkin. Badiiy oʻqishga tayyorgarlik koʻrishda aktyorlarning audio-video tasmalarga yozilgan ijrolaridan foydalanish yaxshi samara beradi.

Sinfda oʻqishning muvaffaqiyatini ta’minlaydigan omillardan biri tanlab oʻqishdir. Masalan, ”3-sinfda X. Toʻxtaboyevning «Hassa» hikoyasi³ bilan tanishish jarayonida Qobil boboning savollariga Shavkatning javoblari yoki

S.Anorboyevning «Bahs» hikoyasidagi bolalarning bahslashish epizodi yuzasidan oʻqituvchi topshirigʻiga koʻra mazkur oʻrinlarni tanlab qayta oʻqilishi natijasida ushbu asarlarning badiiy-estetik qimmatini chuqurroq oʻzlashtirishga erishiladi.

Izlanish metodi. Bu metod asardagi voqea va tafsilotlar asosida oʻquvchilarga savol-topshiriqlar tuzishda, qahramonlarga baho berishda keng qoʻllaniladigan usuldir.

Oʻqish darslarida reproduktiv metod keng qoʻllaniladi. Masalan, oʻqituvchi dastlabki darslarda oʻzi asar matnini qismlarga boʻladi, yozuvchi yoki shoirning aytmoqchi boʻlgan muhim fikriga oʻquvchilar diqqatini jalb qiladi, uni aniqlab koʻrsatadi, oʻquvchilar bilan birga tasvir vositalariga yuklatilgan ma’noni ochib, oʻquvchilarga koʻmaklashadi. Bularning bari oʻquvchilar uchun bir koʻrsatma vazifasini oʻtaydi. Shundan soʻng oʻquvchilar oʻqituvchining koʻrsatmalari yordamida yuqorida koʻrsatib oʻtilgan vazifalarni oʻzlari mustaqil ravishda bajaradilar.

Yuqorida ta’kidlangan metodlardan tashqari, boshlangʻich sinf oʻqish darslarida ilgʻor pedagogik texnologiya usullaridan «Aqliy hujum», «Tarmoqlar», «Guruhlar bilan ishlash», “Blits texnologiyasi" kabilardan ham foydalanish yaxshi samara beradi⁴.

Shuni ta’kidlab oʻtish kerakki, har bir darsda qanday metoddan foydalanish, darsda qanday usullarni qoʻllash oʻqituvchi tomonidan oldindan belgilab olinishi va puxta ishlab chiqilishi kerak.