O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov


Ekologik sharoitning ta’siri


bet195/221
Sana07.01.2023
Hajmi
#898199
1   ...   191   192   193   194   195   196   197   198   ...   221
Bog'liq
Donchilik. Yakubjanov O, Tursunov S, Muqimov J

Ekologik sharoitning ta’siri. 
U rug‘ning sifat belgilariga ta ’sir etuvchi 
omillardan muhimlari: harorat o ‘simlikning o ‘sish davrida suv bilan 
ta ’minlanishi, kunning uzun-qisqaligi, tuproq xususiyati va boshqalar.
K o‘pchilik olimlar, jumladan, N.I. Vavilov, N.N. Kuleshovlar don 
ekinlari urug‘chiligini yaxshi tuproq va iqlim sharoitlariga ega b o igan 
tum anlarda tashkil qilishni tavsiya qilishgan. H ar xil m intaqalarda 
o ‘tkazilgan ta jrib a la r shuni k o 'rsa td ik i, shunday sh aro itlar bilan 
ta ’minlangan mintaqalarda yuqori sifatli urug‘ olish mumkin. Janubiy 
tumanlarda shimoliy tumanlarga nisbatan yuqori sifatli va hosildorligi 
yuqori b o ig a n urug1 olish imkoni tajribalarda tasdiqlangan.
U rug‘ning sifat belgilari va hosildorligi don ekinlari yotib qolganda 
yomonlashadi, chunki bu ekinlar yogingarchilik k o ‘p b o ig a n vaqtlarda,


azotli o ‘g‘itlar m e’yoridan k o ‘p berilganda, o ‘simlik qalinligi oshirib 
yuborilganda yotib qoladi.
Ekologik sharoitning urug iik sifatiga kuchli ta ’sir qilishiga janubiy 
m intaqalarda kartoshkaning aynishini misol qilib keltirish mumkin. 
K artoshka u ru g in in g aynishiga uni yetishtirish v a ;saqlash sharoiti, 
o ‘simlikning biologik xususiyatlariga mos kelmasligi sabab b o ia d i. 
Jan ubiy m in taq alard a k arto sh k an i yozda ekish va t o g i i jo y lard a 
yetishtirish tavsiya qilinadi.
Urug‘ sifatiga agrotexnik tadbirlarning ta ’siri. 
U ru g ‘ sifatig a 
o ‘tm ishdosh ekinlar k a tta ta ’sir k o ‘rsatadi. Boshoqli don ekinlari 
dukkakli don va ko‘p yillik dukkakli o ‘tlardan keyin ekilganda hosilning 
oshishi bilan birga u ru g iik sifati va hosildorligi ortadi.
U rug‘ning sifat belgilariga urug‘ning ekish me’yori va ekish usullari 
ham ta ’sir qiladi.
Y oppasiga to r q atorlab ekiladigan don ekinlarida u ru g ‘ni ekish 
m e’yorini oshirish bilan tuplanish darajasini kamaytirish mumkin. Bu 
1000 ta donning vazni va hosildorligini oshiradi. Bu holda hosil asosiy 
erta paydo b o ig a n hamda hosil keyinroq o ‘sgan poyalardan olinadi. 
Shuning uchun u ru g iik maydonlarida o ‘simlik qalinligi optimal bo iish i 
kerak. D on ekinlari (makkajo‘xori, jo ‘xori) keng qatorlab siyrak qilib 
ekilganda har bir o ‘simlikning baquvvat o ‘sishi va rivojlanishi hisobiga 
ro ‘vaklari katta va undan olingan u ru g ia r ham yirik, urugiikning sifat 
belgilari yuqori boiadi.
Ekinning hosiliga va urug‘ning sifatiga o ‘g‘itning ta ’siri kuchli boiadi. 
U ru g iik uchun ekilgan makkajo‘xorida oziq moddalaming nisbati to ‘g‘ri 
b o iish i kerak. Ortiqcha azot o ‘g ‘iti berilganda hosil oshishi mumkin. 
Lekin u ru g‘nii^jjp$ifati pasayadi. 1000 ta donning vazni kam ayadi, 
urug‘ning unib chiqish kuchi pasayadi. Fosfor moddasining yetarli boiishi 
urug‘ning sifat belgilari va hosildorlik xususiyatlarining yaxshilanishiga 
olib keladi. Bir vaqtd* yetilib pishmaydigan don ekinlarida (tariq, sholi, 
marjumak) va dukkakli don ekinlarida yuqori sifatli urug‘ni ajratib olish 
uchun ikki m arta yanchish usuli q o ilan ilad i. Bunda birinchi m arta 
yengilroq yanchilib (60-70%), sifatli u ru g iik ajratib olinib, ikkinchi 
yanchishda qolgan u ru g ia r yanchib olinadi.
U rug‘ning yanchish davridagi namligi mexanik shikastlanishga olib 
keladi. Shuning uchun urug‘ning o ‘rtacha namligi 18 % ga b o iish i 
kerak.



Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   191   192   193   194   195   196   197   198   ...   221




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish