O. X. Xamidov universitet rektori, rais

BO`LAJAK BOSHLANG`ICH SINF OQITUVCHILARINI TARIXIY MASALALARDAN 
FOYDALANISHGA O`RGATISH 
U. Sultanova
Zamonaviy maktab matematikasini o'qitish jarayoniga tarixiy elementlarni kiritish masalasi 
bo`lajak o`qituvchilarning kasbiy mahoratini oshirishning eng dolzarb masalalaridan biridir. 
Shuningdek, tarixiy materiallar, qiziqarli ma‘ruzalar, badiiy kitoblar, lug`atlar, didaktik, 
ensiklopedik materiallar, tadqiqot natijalari, yangi ommaviy axborot vositalari, metodik texnologiyalar, 
kompyuter animatsiyalari, sinfda qo'shimcha materiallardan foydalanish zamonaviy darsning an‘anaviy 
darsdan farqi bo`lib hisoblanadi. 
Ko`pgina klassik, tarixiy va qiziqarli hisob-kitoblar o`quvchilarda mantiqiy fikrlashni 
rivojlantirishga va matematik jumlalarni osongina tushunishga va qiyin vaziyatlarda to`g`ri qaror qabul 
qilishga, matematikani tabiat bilan bog`lashga o`rgatadi. 
―Falsafa bizning oldimizda doimo ochiq bo`lgan (men dunyoni nazarda tutaman) buyuk kitobda 
yozilgan, ammo yozma tilni tanib, belgidan ajrata olmaguncha uni tushunib bo`lmaydi. Va matematik 
tilda yozilgan narsalar va uning uchburchaklar, g`ildiraklar va boshqa matematik raqamlar‖–, deb yozgan 
O`rta asrning buyuk mutafakkiri Galileo Galiley. 
Talabalarni hisobotga jalb qilish usullaridan biri ularni hisobotlarning tarixi bilan tanishtirishdir. 
Mana bir misol: masala tarixi shundayki, buyuk fizik Albert Eynshteyn bir qiziqarli topishmoq yaratgan. 
Ba‘zi ma‘lumotlarga ko`ra bu masalani insoniyatning 2% qismi yecha olar ekan. Siz ham yechib ko`ring! 
Agar yecha olsangiz, o`zingizni o`sha ikki foiz aqlli insonlar qatoriga qo`shib qo`yavering:) Mashhur 
Eynshteyn masalasining shartlari: 
1. 5ta turli rangli uy bor. 
2. Har bir uyda bittadan turli millatga mansub odam yashaydi. Bular - nemis, ingliz, shved, 
daniyalik va norvegiyalik. 
3. Ularning har biri turli xil ichimlik iste‘mol qiladilar, turli shokolad istemol qiladilar va turli xil 
hayvon boqadilar. 
Eslatma: ularning hech biri boshqasi ichadigan ichimlikni ichmaydi, boshqasi iste‘mol 
qiladigan shokoladni yemaydilar va boshqasi asraydigan hayvonni asramaydi.