O. T. Alayiya, sh. Q, Q o d ir o V a. N. Q q d ir o V, sh. H. H a m r o q u lo V e. H. H a lilo y

85-rasm. 
Ko‘zning nur sindiruvchi qismidan nurning o‘tish chizmasi.
K o‘zda normal refraksiya (A), yaqindan k o iis h (B), uzoqdan k o iis h
(G), yaqindan k o iis h (B) va uzoqdan k o iish n in g (D) korreksiyasi.
Yaqindan ko'rish.
K o‘zning b o ‘ylam a o ‘qi haddan tashqari uzun 
b o is a , asosiy fokus t o i pardada emas, uning oldida shishasimon tanada 
b o ia d i. Bunday k o ‘z yaqindan k o iu v c h i -
m iopik ko 'z
deb ataladi. 
Y aq in d an k o i u v c h i k ish id a ra v sh a n k o i i s h n i n g u zo q n u q ta si 
cheksizlikdan oxirgi va anchagina yaqin m asofaga keladi. Yaqindan 
k o ‘ruvchi kishi uzoqni ravshan k o iis h i uchun botiq k o ‘zoynak taqish 
kerak. Botiq ko ‘zoynak gavham ing nur sindiruvchi kuchini kamaytiradi 
va tasvim i t o i pardaga tushiradi.
412

---

Uzoqdan ко ‘risk.
Uzoqdan ko‘ruvchi ko'zning bo‘ylama o‘qi kalta, shu 
sababli uzoqdagi narsalardan kelayotgan parallel nurlar to‘r parda orqasida 
to‘planadi. To‘r pardada esa yorug" sochish doirasi vujudga keladi, ya’ni 
narsa tasviri noaniq, yoyilib tushadi. Refraksiyaning bu kamchiligini bartaraf 
qilish uchun akkomodatsiyaga zo‘r berish ya’ni, gavhar qabariqligini oshirish 
zarur. Shu sababli uzoqdan ko‘ruvchi kishi faqat yaqinga qaraganda emas, 
balki uzoqqa qaraganda ham akkomodatsion muskullarga zo‘r beradi. 
Uzoqdan ko‘rishni bartaraf qilish uchun odamlar ikki tomoni qabariq 
ko‘zoynak taqishadi. Gipermetropiyaning qarilik davridagi uzoqdan ko‘rishga 
aralashtirmaslik kerak.
Astigmatizm.
Turli y o ‘nalishlarda (masalan, gorizontal va vertikal 
m eridianlar b o 'y ich a) nurlarning turlicha sinishi astigm atizm deb 
yuritiladi. Astigm atizm ni ham refraksiya anom aliyalariga qo‘shmoq 
m aqsadga m uvofiq b o ia d i. B archa yoshdagi kishilarni bir qadar 
astigm atik hisoblanadi, shuning uchun astigm atizm ni optik sistema 
b o ig a n k o ‘z tuzilishining takomillashmaganligiga yo‘ymoq kerak.
Astigmatizmning asosiy sababi, ko‘zning shox pardasi tom m a’nodagi 
sferik yuzaga ega emasligida b o iib , shox pardaning turli yo‘nalishlardagi 
egrilik radiusi turlicha.
Astigmatizmning kuchli darajalari silindrlik yuzaga o ‘xshab ketadi, 
natijada to ‘r pardadagi tasvir buziladi.
Oorachlq 
(rang parxla sflnkieh)
Siilar gangiiy
Ko'ruv bortig'mmg 
yosfiqeiiasi - r
Ktfzni hamkstianfjruvohi 
nervyadmsi
Oldingi ikki 
tepalik
Lateral
Pcfsfbq
markazi