O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

o s m o tik
b o s im g a e g a b o 'lg a n , y a ’ni tu z la r
konsentratsiyasi qonnikiga baravar keladigan eritm alar izotonik eritm alar 
yoki izoosm otik eritm alar deyiladi. N aC l ning 0,9% eritm asi issiq qonli 
h a y v o n la r va inson u ch u n izo to n ik eritm adir. Bu eritm a k o 'p in c h a
fiziologik eritm a ham deyiladi. O sm otik bosim i qonnikidan katta b o'lgan 
eritm alar gipertonik eritm alar deyiladi, p a s tro g 'i esa gipotonik eritm a 
sanaladi.
232

---

Lekin ajratib olingan a ’zolarga faqat izotoniya em as, balki eritm aning 
tarkibi ham k atta aham iy atg a ega. Issiq qonli h a y v o n larn in g ajratib 
olingan organi ishlab turishi uchun suyuq eritm a 0 2 bilan to ‘yintiriladi. 
Fiziologik eritm alar tarkibida plazma oqsillari kabi koloid eritm alar y o ‘qligi 
sababli, ular qon plazm asiga teng kela olm aydi. Shuning uchun glyukozali 
tuz eritmasiga har xil koloidlar, masalan, suvda eriydigan, yuqori molekulali 
(m o l.o g ‘irlig il3 0 0 dan 100 000 gacha va undan ortiq) polisaxaridlar 
(b u n d ay p re p a ra tla r d e k strin ) y oki m a x su s u su ld a ish la n g a n o qsil 
preparatlar q o 'sh ila d i.
K oloidlar 7-8% m iqdorda q o ‘shiladi. O dam qon y o ‘qotganda qon 
bosim ini tiklash uchun organizm ga shunday eritm a yuboriladi. Biroq 
b u n d ay e ritm a la r y a ra tilg a n ig a q aram ay, qon p la zm a si qon o 'rn in i 
bosuvchi eng yaxshi suyuqlik b o 'lib qolm oqda.
Issiq q o n li h a yvo n la r u c h u n R in g er
-
L o k k va
Tirode eritm a la ri ta rk ib i
E r i t m a
n o m i
M o d d a l a r n i n g s u v d a g i g/1 e r i t m a s i
N
a C l
K C I
C a C l 2
N
a H
C
0 3
M
g C l 2
N
a H
2 P
0 4
g l y u k o z a
R i n g e r - L o k k
9 , 0
0 , 4 2
0 , 2 4
0 , 1 5
-
-
1 , 0
T i r o d e
8 , 0
0 , 2
0 , 2
1 , 0
0 , 1
0 , 0 5
1 , 0
Q on p la z m a s in in g o q s illa r i.