O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

1. B osim g en e ra to ri va qonni sa rflo v c h i-ут а к ,
sis to la v aq tid a 
qonni aorta va o ’pka arteriyasiga o ’tkazuvchi vazifasini bajaradi.
2. Yuqori b osim li tom irlar-aorta
va y irik a rte riy a la r k irad i. Bu 
q ism larda nisbatan yuqori qon bosim i saqlanib turadi.
3. B o sim n in g tu rg 'u n lig in i, b ir x ild a tu rish in i t a ’m in lo v c h i
tom irlar-
kichik arteriya va arteriolalar kiradi. Q on oqim iga qarshilik 
k o ’rsatib, sistem alar uchun kerakli bosim ni ushlab turadi.
286

---

4. K a p illy a rla rd a qon oqishini ta'm inlovchi-
m ayda q o n-tom irlar 
kiradi. U larning devorlarida silliq m uskullar q isq a rib -b o 'sh a sh ib , ularda 
qon oqishi va to 'x ta sh in i ta ’m inlab, faoliyat k o ‘rsatuvchi va ishlam ay 
turgan k ap ily arlam in g ishini boshqaradi.
5. A lm ashinuv to m irla ri-
k a p illy a rla r va p o stk a p illy a r v en u lala r 
k irad i. U la rn in g v a z ifa si qon va to 'q im a o ra sid a g a z la r v a m o d d a 
alm ashinuvini ta ’m inlash.
6. T o 'p lo v c h i t o m i r l a r - v t
n u la v a k ic h ik v e n a la r. T o m ir la r
b o 'sh liq la rin i faol va passiv xolda o 'zg a rish i qonni u yerda to 'p la n ish in i 
ta ’m inlaydi, (so 'n g ra undan foydalanish) y a ’ni uni qon oqim iga zudlik 
bilan chiqarish. Bu to m irlar asosan s ig 'im vazifasini o 'tay d ilar, bundan 
tashqari qism an q arshilik ham k o'rsatadilar.
7. Qonni qaytaruvchi tom irlar-ym k
vena tom irlari va kovak venalar 
kiradi. Q onni yuqori o 'tk a z ib beradi.
8. Shuntlovchi (ulovchi) tomirlar-Xur\\
tipdagi an astam ozlar kiradi. 
A rte rio la va v e n u la la rn i b ir-b irig a b o g 'la y d i. Bu y e rd a m o d d a la r 
alm ashinuvi sodir b o'lm aydi.