О. Р. Райимбердиева бухгалтерия ҳисоби, ИҚтисодий таҳлил ва аудит

1-жадвал 
Иқтисодий таҳлилнинг тамойиллари
Т.Р 
Тамойиллар 
Изоҳ 
1. 
Ишончлилик 
Олинган маълумотларда хато бўлмаслиги ва ҳаққоний 
эканлиги, аниқлиги 
2. 
Таққосланувчанлик 
Кўрсаткичларнинг таққосланувчанлиги, уларни бир 
асосли тарзда турли даврлар ва бошқа корхоналар
65 
96 

---

ўтказиладиган харажатларга айтилади. Масалан технологик мақсадлар учун сарфланган хом 
ашё ва асосий материаллар, ишлаб чиқаришда банд бўлганларнинг асосий мехнат хақи ва 
бошқалар. 
Калькуляция обьекти
– бу корхоналарда тайёрланадиган айрим маҳсулотлар, ярим 
тайёр маҳсулотлар, бирон бир буюртма тури ёки бажариладиган хизмат турларидан 
иборатдир.
Амалда маҳсулот таннархининг калькуляция бирлиги сифатида қўйидагилар 
қўлланилади: 
1.
Маҳсулотнинг натурал бирлиги (дона, метр, тонна). 
2.
Коэффициентлар ёрдамида ҳисобланган маҳсулотнинг шартли натурал бирлиги. 
3.
Маҳсулотнинг айрим турлари, буюртмалар (ярим тайёр маҳсулотлар, бажарилган иш, 
хизматлар). 
Асосий ишлаб чиқариш харажатларига
маҳсулот ишлаб чиқариш технологик 
жараёни билан тўғридан-тўғри боғлиқ харажатлар киради.
Ишлаб чиқариш чиқиндилари деб
, материаллар ва ярим тайёр маҳсулотларни қайта 
ишлаш жараёнида тўла ёки қисман истемол қилиш сифатини йўқотган материал ёки ярим 
тайёр маҳсулотлар қолдиғига айтилади. Чиқиндилар қайтариладиган ва қайтарилмайдиган 
чиқиндиларга бўлинади. 
«Харажатлар таркиби тўғрисидаги Низом» га мувофиқ маҳсулот 
ишлаб чиқариш таннархига қўшиладиган кейинги харажат элементи – 
ижтимоий 
ажратма
харажатларидир.
Умумишлаб чиқариш харажатлари таркиби, уларни ҳисобга олиш ва маҳсулот