О. Р. Райимбердиева бухгалтерия ҳисоби, ИҚтисодий таҳлил ва аудит

Мавзуга оид қўшимча адабиётлар: 
1.
Юридик шахслар томонидан касса операцияларини амалга ошириш қоидалари. 24.01.98 
йил. № 376 ЎзР МБ. 
2.
Ўзбекистон Республикасида нақд пулсиз ҳисоб китоблар тўғрисидаги Низом. 08.10.98 
№496 ЎзР МБ. 
3.
Инструкции о банковских счётах, открываемых в банках Руз от 2.11.98 № 539.
 
7-Мавзу: Ишлаб чиқариш захиралари ҳисоби 
Ажратилган вақт – 4 соат 
Асосий саволлар: 
1. 
Ишлаб чиқариш захираларининг туркумланиши уларнинг синтетик ва аналитик 
ҳисобини ташкил қилиш. 
2. 
Ишлаб чиқариш захираларининг келиб тушишини ва сарфини ҳужжатлаштириш. 
Мавзуга оид ибора ва тушунчалар: 
Меҳнат предметлари, меҳнат воситалари, 
белгиланган сарфлаш меъёрлари, режа таннархи, ҳақиқий таннарх, ЛИФО, ФИФО, АВЕКО, 
мол етказиб берувчилар, далолатнома, юк хатлари, ишончнома, лимит забор карточкалари, 
талабномалар, қайдномалар, рўйхатга олиш. 
Мавзуга оид муаммолар: 
1. 
Моддий қийматликларни ФИФО, ЛИФО, ўртача қиймат бўйича баҳолаш мумкин. 
Бунга ўз мулоҳазаларингизни билдиринг.
1-савол бўйича дарс мақсади: 
Талабаларда корхона ишлаб чиқариш захиралари, 
уларни туркумлаш ва ҳисобини ташкил этиш тўғрисида тушунча ҳосил қилдириш 
Идентив ўқув мақсадлари: 
1.1. 
Ишлаб чиқариш захираларининг туркумланиши, синтетик ва аналитик ҳисоб 
юритишнинг хусусиятларини айтиб бера олади
 
1.2. 
Ишлаб чиқариш захираларини баҳолаш усулларини фарқлай олади
 
1-савол баёни. Ишлаб чиқариш захираларининг туркумланиши уларнинг 
синтетик ва аналитик ҳисобини ташкил қилиш.
Корхоналарнинг ишлаб чиқариш 
захираларига ишлаб чиқариш жараёнида меҳнат предметлари киради. Улар ҳар бир ишлаб 
чиқариш жараёнида фойдаланилади ва ўз қийматини тўла равишда янги ишлаб 
чиқарилаётган маҳсулотга ўтказади.
 
Ишлаб чиқариш захираларининг бухгалтерия ҳисоби олдига қуйидаги асосий вазифалар 
қўйилган: 

ишлаб чиқариш захираларини сақланиши устидан назорат ўрнатиш; 

омбордаги мавжуд ишлаб чиқариш захираларининг белгиланган меъёридан 
46 
51 

---

таъминлаш ва ўзаро ҳисоб-китоблар, муддати ўтган дебиторлик ва кредиторлик қарзларини 
тўланишини назорат қилиш; 

касса, ҳисоб-китоб, валюта ва банкдаги бошқа счётларда сақланаётган пул 
маблағларининг сақланишининг назоратини таъминлаш; 

пул ресурсларининг ҳаракат оқимини прогнозлаш ва оптимизация қилиш бўйича 
тегишли бошқарув қарорларини қабул қилиш. 
Ушбу масалаларнинг муваффақиятли бажарилиши корхонанинг пул маблағларидан 
самарали фойдаланишни таъминловчи бошқарув қарорларини қабул қилиш имкониятини 
яратади. Албатта, юқоридаги вазифаларни бажариш учун пул маблағларининг бухгалтерия 
ҳисобини тўғри ташкил қилиш зарур бўлади. Бунинг учун эса корхоналарда мавжуд 
маблағларни туркумлаш алоҳида аҳамиятга эгадир.