O ’qu V u sl ubiy m a jmu a

Hoziqdir.
O`zbekiston Sharqshunoslik 
institutida Muhammad Husayin Bulg`oriy tomonidan tuzilgan “Marsad ut-tasonif” nomli 
(“To`plamlarni o`rganish joyi”) antalogiyada O’rta Osiyo va Eron qhoirlaridan katta bir 
guruhining` shu jumladan shoir Hoziqning ham o`zbek va tojik tillarida yozilgan 354 misra 
she`ri bor. Bundan tashqari Hoziqning bir necha g`azal va qasidalari 1820-1821 yillarda 
Namanganlik shoir Fazliy tomonidan Qo`qonda tuzilgan “Majmuat uch-shuaro” (“Shoirlar 
anjumani”) qo`lyozmaasarda ham uchraydi. Uning o`zbek va tojik tillarida yozgan 
she`rlaridan tuzilgan to`plam Rossiya FAning S.Peterburgdagi sharqshunoslik institutining 
bo`limida № 470 S sonli xujjatda saqlanadi. 

---

124 
Hoziqning asli ismi Junaydullo bo`lib, Hirotda tug`ilgan, tug`ilgan va vafot qilgan 
yillari noma`lum, vafotini 1843 yil deb tahmin qilinadi. Shoir 1799-1800 yillarda Hirotdan 
Buxoroga kelgan. Buxoroda uzoq yashash imkoniyati bo`lmaganligidan 1820 yilda 
Qo`qonga, u yerdan Xivaga, so`ng yana Qo`qon-Buxoro va umrining so`nggi yillarini 
Shahrisabzda o`tkazgan. Albatta bunday sarson va sargardon bo`lib yurishlar orzu-havas 
tufaylidan emas, balki hayot ehtiyojlari va nochorlikdan edi. Hoziq amir Nasrullo odamlari 
tomonidan Shahrisabzda qatl etilgan. 
Shoirning chuqur insonparvarlik g`oyalari bilan sug`orilgan otashin shye`rlari, yurak 
torlariga larza soluvchi nozik va ohangdor g`azallari uzoq yillardan beri sevib o`qiladi va 
yoqimli ohanglarda kuylanadi. Ularda mehnatkash xalq qismatigaachinish, ayrim zolim 
boylar va qonho`r to`ralarga nafrat jo`shib kuylanadi. Zodagonlar va saroy ahli oltin va zarlar 
ishida ko`milib yotgan bir paytdaasosiy boylikni yaratuvchi mehnatkash xalq: dehqonlar, 
hunarmand va kosiblar, olim va shoirlar ochlik va qashshoqlikda yashayotgan davrning 
jirkanch tomonlarini fosh qilgan shoir oltinning hayotda naqadar katta kuchga ega ekanligini 
zo`r badiiy mahorat va o`tkir kinoyalar bilan tasvirlaydi.