O qo‘shmurodov, B. Shukuriddinov

6-jadval. Granit-pegmatit minerallari

№	Umumiy minerallar		Mansub minerallar
		Slyudalar	Tog‘ billurli	Spodumen
1	Kaliyli dala shpatlari, oligoklaz, turmalin (sherl), muskovit, granat (spessartinalmandin)	Monatsit, uraninit, sirkon (sirtolit)	Topaz, berill, fenakit, flyuorit	Albit, spodumen, lepidolit, rang- barang turmalin, kolumbit-tantalit, pollutsit, kassiterit

7-jadval. Magnezial skarn minerallari

№	Ma’danni belgilovchi minerallar	Mansub minerallar	Ikkinchi darajali minerallar
1	Forsterit, diopsid apatit (yirik donali) shpinel, xondrodit	Forsterit, diopsid, flogopit, skapolit, kalsit.	Shpinel, magnetit, aktinolit, xondrodit, sheelit, lazurit, lyudvigit.

8-jadval. Kalsitli skarn minerallari

№	Ma’danni belgilovchi minerallar	Mansub minerallar	Ikkinchi darajali minerallar
1	Grossulyar, andradit, diopsidgedenbergit, vezuvian	Grossulyarandradit, diopsidgedenbergit, vezuvian, aktinolit, vollastonit, kalsit	Kassiterit, magnetit, sheelit, molibdenit, pirit, kobaltin, xalkopirit, galenit, sfalerit, datolit, danburit.

9-jadval. Yuqori haroratli gidrotermal tomirli minerallari

№	Ma’danni belgilovchi minerallar	Tomirli minerallar	Ma’dan minerallari
1	O‘zgargan jinslar: greyzenlashish volframit, vismutin, muskovit	Kvars, flyuorit, muskovit, tsinvaldit, berill	Volframit, sheelit, vismutin, pirit, arsenopirit, xalkopirit, molibdenit, sfalerit.

10-jadval. Greyzen minerallari

№	Ma’danni belgi lovchi minerallar	Mansub minerallar	Ikkinchi darajali minerallar
1	Muskovit, kvars, topaz, berill	Mikroklin, ortoklaz, albit, kvars, muskovit, tsinvaldit, lepidolit	Topaz, berill, turmalin, flyuorit, sheelit, volframit, kassiterit, molibdenit vismutin, xalkopirit pirit, arsenopirit.

11-jadval. O‘rta haroratli polimetall (oltin bilan) gidrotermal tomirlar

№	Ma’danni belgilovchi o‘zgarishlar	Tomirli minerallar	Ma’danli minerallar
1	Berezitlash, listvinitlanish, pirit, arsenopirit.	Kvars, kalsit, dolomit	Prit, arsenopirit, pirrotin, sfalerit, oltin, galengit.

12-jadval. Past haroratli margimush-surma-simob tomirlar

№	Mansub minerallar	Tomir minerallari	Ma’dan minerallari
1	Kinovar, antimonit, flyuorit, auripigment.	Kvars, kalsit, flyuorit, barit	Antimonit, kinovar, realgar, auripigment

13-jadval. Regional-metamorfizm jinslari minerallari

№	Jins turlari	Mansub minerallar	Ikkinchi darajali minerallar
1	Yashil slanetslar, seritsitli fillitlar, gneyslar, amfibolitlar, marmarlar	Xlorit-epidot, aktinolit, albit, seritsit, kvars, plagioklaz, mikroklin, kvars, shox aldamchisi, plagioklaz, kalsit, dolomit.	Talk, biotit, granat (spessartit, gematit, magnetit, grafit), granat (pirop-almandin), magnetit, apatit, sfen, forsterit, gumit, diopsid, shpinel, xondrodit, flogopit.

14-jadval. Nurash minerallari

№	Nurash sodir bo‘lgan jinslar	Yangi hosil bo‘lgan minerallar
		Mansub minerallar	Ikkinchi darajali minerallar
1	O‘ta asosli jinslar	Xalsedon, opal, temir gidrooksidlari, kalsit, aragonit, magnezit, garnierit.	Marganets gidrooksidlari, brusit, gips, talk, paligorskit, vermikulit, gidroslyuda, kaolin.
2	Bazaltlar	Montmorillonit, galluazit, temir gidrooksidlari, xalsedon, opal.	Marganets gidrooksidlari, montmorillonit
3	Granit, diorit	Kaolin, temir va aluminiy oksidlari	Galluazit, gyotit, pirit, markazit, siderit.
4	Gipsli jinslar	Gips, selestin, barit, aragonit, kalsit, oltingugurt	Paligorskit, gidroboratsit, asharit.

15-jadval. Sulfidlarning oksidlanish zonalaridagi minerallar

78Adabiyotlar

Asosiy

1. Betextin A.G. Mineralogiya kursi. T. «O‘qituvchi», 1969.

   
   

2. Qo‘shmurodov O., Qodirov M.X.. Petrografiya. T. «Universitet», 1994.

   
   

3. Qo‘shmurodov O., Umarov A.Z., Ishbayev X.J. Kristallografiya.

   
   

4. T. «Universitet» 2004.

   
   

5. Qo‘shmurodov O., Koneyev R.I., Umarov A.Z. Mineralogiya

   
   

T. «Universitet», 2005.

6. Qodirov M.X., Shorahmedov Sh.Sh. Geologiyadan amaliy mashg‘ulotlar. Toshkent. «O‘zbekiston», 1994.

Qo‘shimcha

1. Минералы Узбекистана. В 4-х томах. Т. 1975–78 гг.

   
   

2. Новые данные о минералогии Узбекистана. Т. 1989 г.

   
   

3. Минералогические энциклопедия. М., 1985 г.

   
   

Mundarija

Table of Contents

KIRISH 3

Mineralogiya va petrografiyaning rivojlanishi tarixidan lavhalar 6

Birinchi bo‘lim KRISTALLOGRAFIYA 10

1-§. Kristallarning elementlari 10

2-§. Kristallar panjarasi 12

3-§. Kristallarning muhim xususiyatlari 14

4-§. Kristall burchaklarining doimiylik qonuni. 15

5-§. Kristallar simmetriyasi 16

6-§. Kristallar singoniyalari 20

Ikkinchi bo‘lim MINERALOGIYA 24

7-§. Minerallar to‘g‘risida umumiy ma’lumot 24

8-§. Minerallarni tekshirish usullari 25

9-§. Minerallarning fizik xususiyatlari 30

10-§. Minerallarning agregatlari 43

11-§ Mineral hosil qiluvchi endogen jarayonlar 47

12-§. Mineral hosil qiluvchi ekzogen jarayonlar 49

13-§. Minerallarning alohida xususiyatlari 51

14-§. Minerallar tasnifi 53

15-§. Sof elementlar 55

16-§. Sulfidlar 60

17-§. Oksidlar 66

18-§. Gidrooksidlar 72

19-§. Karbonatlar 74

20-§. Sulfatlar 78

21-§. Volframatlar, fosfatlar va vanadatlar 80

22-§. Galoidlar va nitratlar 83

23-§. Silikatlar 85

24-§. Minerallar va mineralogik tadqiqotlarning sanoatdagi ahamiyati 100

25-§. O‘zbekiston diyorida topilgan yangi minerallar 103

Uchinchi bo‘lim PETROGRAFIYA 110

§. Petrografiyaning tekshirish usullari 110

27-§. Tog‘ jinslari va ularni o‘rganish usullari 111

28-§. Magmatik tog‘ jinslari 113

29-§. Magmatik jinslarning yotish shakllari 114

30-§. Magmatik jinslarning strukturasi va teksturasi 117

31-§. Nordon magmatik jinslar 119

32-§. O‘rta magmatik jinslar 120

33-§. Asosli magmatik jinslar 121

34-§. O‘ta asosli magmatik jinslar 123

35-§. Ishqoriy va tomir magmatik jinslar 124

36-§. Piroklast tog‘ jinslari 125

37-§. Cho‘kindi tog‘ jinslari 126

38-§. Cho‘kindi tog‘ jinslari tarkibi 127

39-§. Cho‘kindi tog‘ jinslarining eng muhim belgilari 127

40-§. Cho‘kindi tog‘ jinslari strukturasi va teksturasi 131

41-§. Bo‘lakli cho‘kindi jinslar 132

42-§. O‘rta bo‘lakli jinslar 134

43-§. Mayda bo‘lakli jinslar 135

44-§. Gilli jinslar 136

45-§. Kimyoviy cho‘kindi jinslar 137

46-§. Kaustobiolitlar 145

47-§. Metamorfik tog‘ jinslari 149

48-§. Metamorfik tog‘ jinslarining struktura va teksturasi 150

49-§. Metamorfik jinslar ta’rifi 152

ILOVALAR 155

Adabiyotlar 245

O. QO‘SHMURODOV, B. SHUKURIDDINOV

MINERALOGIYA VA PETROGRAFIYA

Muharrir E.Bozorov

Sahifalovchi A.Tillaxo‘jayev

Bosishga ruxsat etildi 11.12.2010-y. Qog‘oz bichimi 60×84¹/₁₆.

Hajmi 15,25 b.t. Buyurtma №38

«IQTISOD-MOLIYA» nashriyoti

Toshkent sh. Kichik halqa yo‘li, 7

«HUMOYUNBEK-ISTIQLOL MO‘JIZASI» bosmaxonasi

Toshkent sh. Qori Niyoziy, 39

http://hozir.org