O o ‘ ‘ zbekiston respublikasi oliy va o

Namunaviy loyihaviy protseduralar
Loyihalashning namunaviy protsedura (masala, vazifa)larining 
klassifikatsiyasi. 
Har xil turdagi ob’yektlarni loyihalashda ko‘p qaytalab 
qo‘llashga mo‘ljallangan loyihaviy protsedura namunaviy deb ataladi.
Analiz va sintez loyihaviy protseduralarini farqlashadi. Ob’yekt bayonini 
tuzish –
sintez
, ob’yektning bayoni bo‘yicha uning xossalarini aniqlash va 
ishchanlik qobiliyatini tadqiqot qilish –
analiz 
bo‘ladi, ya’ni sintezda yaratiladi, 
analizda esa ob’yekt loyihalari baholanadi.

---

Analiz protseduralari bir va ko‘p variantli analiz protseduralariga bo‘linadi.
Bir variantli analiz
da ichki va tashqi parametrlarning qiymatlari beriladi, 
ob’yekt chiquvchi parametrlari qiymatlarini aniqlash talab qilinadi. Ichki 
parametrlar makoni tushunchasi bilan bog‘liq bo‘lgan ushbu masalaning 
geometrik sharhini qo‘llash foydali. Bu 
n
-o‘lchamli makon bo‘lib, unda ichki 
n
parametrlarning har biri 
xi
ga koordinata o‘zi ajratilgan. Bir variantli analizda ichki 
parametrlar makonida qandaydir nuqta beriladi va ushbu nuqtada chiquvchi 
parametrlarning qiymatlarini bir marta yechishga keltiriladi, bu – bunday turdagi 
analizning nomini belgilaydi.
Ko‘p variantli analiz
da ichki parametrlar makonining qandaydir zonasida 
ob’yekt xossalari tadqiqot qilinadi. Bunday analiz tenglamalar tizimini bir necha 
marta yechishni (bir variantli analizni bir necha marta bajarilishini) talab qiladi.
Sintez protseduralari strukturaviy va parametrik sintez protseduralariga 
bo‘linadi.
Strukturaviy sintez
maqsadi – ob’yekt strukturasini – ob’yektni tashkil 
qiluvchi elementlar turlari ro‘yxatini va ob’yekt tarkibidagi elementlarning o‘zaro 
bog‘lanish usullarini aniqlashdir.
Parametrik sintez
maqsadi – berilgan struktura va ishchanlik qobiliyati 
sharoitlarida elementlar parametrlari son qiymatlarining ob’yektning chiquvchi 
parametrlariga ta’sirini aniqlashdadir, ya’ni parametrik sintezda ichki parametrlar 
makonida shunday nuqta yoki zona topilsinki, u erda u yoki bu shartlar (odatda 
ishchanlik qobiliyati shartlari) bajarilsin.

---

Analiz va sintez loyihaviy protseduralari orasidagi bog‘lanish shundayki, 
unda analiz protsedurasi optimallash protsedurasiga (parametrik sintez) va 
optimallash protsedurasi strukturaviy va parametrik sintezlarni birlashtiruvchi 
sintez protsedurasiga solish tavsifiga ega bo‘ladi.
Solish
, birinchidan, analiz optimallashtirishga tarkibiy qism bo‘lib, 
optimallashtirish esa sintezga tarkibiy qism bo‘lib kirishini, ikkinchidan, 
optimallash protsedurasining bir marta bajarilishi – analiz protsedurasining bir 
necha marta bajarilishini, sintez masalasining bir necha marta yechilishi –
optimallashtirish masalasining bir necha marta yechilishini talab qilishini bildiradi. 
Shubhasiz analiz protseduralari ham shunday tavsifga ega – bir martali ko‘p 
variantli analiz ko‘p martali bir variantli analizga asoslangan. Loyihalashning 
navbatdagi bosqichidagi loyihaviy yechim sintezi analizning juda ko‘p miqdordagi 
variantlarining bajarilishini talab qilishi mumkin. 
Ob’yektni loyihalash marshruti – bosqichlar va (yoki) ushbu ob’yektni 
loyihalashda foydalaniladigan loyihaviy protseduralar ketma-ketligidir. Ma’lum 
klassga taalluqli ko‘p ob’yektlarni loyihalashda qo‘llaniladigan marshrut –
namunaviy marshrut deyiladi.

---