6
- tasvir hosil qiladi,
7 - rangni ajratadi,
8
- kuchsiz yorug'likda qo‘zg‘aladi.
11-
Biologiya (Odam va uning salomatligi), 8-sinf
161
3. Ko‘ rish jarayonida yorug‘lik o‘ ladigan yo‘lni tartib bilan ko‘rsating: A - ko‘z gavhari,
В - shishasimon tana, D - sariq dog‘, E - muguz parda. F - ko‘z oldingi kamerasi,
G - qorachiq.
0 ‘ylab javob bering:
1. Nima uchrn «ko‘z qaraydi, lekin miya ko'radi», deyishadi?
2. Kino yoki televizor orqali biz tomosha qilayotgan tasvirlar aslida alohida kadrlaming
ketma-ket va tez-tez almashib turilishidan iborat. Nima sababdan biz ularni ekranda
yaxlit tasvir holatida ko'ramiz?
5 4 -§ . K o ‘ rish o r g a n la r in in g fu n k s iy a s i
K o‘ zning funksiyasi. Ko‘zni optik kameraga o‘ xshatish mumkin. Uning to‘ r
pardasi yorug‘ likka sezgir ekran, ko‘ z gavhari va shox parda yoruglikni sindi-
ruvchi muhit hisoblanadi. Kamalak parda orqasida joylashgan kipriksimon mus
kullar ko‘ z gavhari qavariqligini o‘ zgartirib, yoruglik nurlarini ko‘ proq yoki
kamroq sinishini ta’minlaydi. K o‘z gavhari o‘ z egikligini o‘ zgartirib, predmetdan
tushadigan nurlarning to‘ r pardada fokuslash jarayoni akkomodatsiya deyiladi.
Akkomodatsiya tufayli buyumlar uzoq yoki yaqin turishiga qaramasdan, aniq
ko‘ rinadi. Biz narsalarga har ikkala ko‘zimiz bilan qaraymiz. Lekin narsa bitta
bo‘ lib ko‘ rinadi Narsaning tasviri ikkala ko'zning bir xil joyiga, ya’ni sariq dog'ga
tushganida bitta b o iib ko‘rinishi stereoskopik ко'rish deyiladi.
K o‘zning ikki nuqtani ular orasidagi eng kam masofada ajrata olish xususiyati
ko'rish o'lkirligi,
ya’ni ko'rish kuchi deyiladi.
Ko‘ rishning buzilishi.
Ko'rishning buzilishi ko‘ pincha tug‘ma uzoqni yoki
yaqinni ko'rishdan iborat. Uzoqni aniq ko'radigan odam yaqinga qaraganida
buyum tasviri sariq dog‘dan keyinroqda hosil boiadi (83-rasm). Shuning uchun
u yaqindagi buyumlarni aniq ko‘rolmaydi. Yaqinni ko‘ radigan odam uzoqqa
qaraganida buyumning tasviri sariq dog‘ dan oldinda hosil bolganidan uzoqni
aniq ko‘ rolmaydi. Tug‘ma yaqinni ko‘rish ko‘z kosasinmg cho‘ziq boiishi, tug‘ma
uzoqni ko‘rish esa ko‘z kosasining qisqa bo‘ lishi bilan bog‘ liq. Ko‘ rish buzilganida
shifokor maxsus ko‘ zoynak taqishni tavsiya qiladi
Ko‘z kasalliklari.
Ko‘zning kamalak pardasidagi melanin pigmenti ko‘ z rangini
belgilaydi. Pigment bolmaganida yoruglik faqat qorachiq orqali emas, balki
kamalak parda orqali ham ko‘z soqqasiga oladi. Pigmentning bolmasligi natijasida
ko‘ zning ko‘rish qobiliyati ancha pasayadi va albinizm kasalligi rivojlanadi.
162
Do'stlaringiz bilan baham: |