O. M. Yoriyev Buxoro davlat universiteti umumiy kimyo

2
OSO
3
H yoki 2 H S 0
4
Bu reaksiyada kuchli sulfat kislota - kislota , unga nisbatan
kuchsiz nitrat kislota esa asos rolini o‘ynaydi.
Nitroniyning ayrim barqarortuzlari (masalan nitroniy perxlorat
[N0
2
]+CI0
'4
, nitroniy tetraftorborat [N02]+BF 4) ham nitrolovchi
agentlar hisoblanadi. Ular nitrometan yoki sirka kislota muhitida
aromatik birikmalarni hatto xona haroratida ham yaxshi nitro-
laydi ( G. Ola):
АгН + [N 0
2
]+BF
4
+ = ?  Аг - N 0
2
 + BF
3
 + HF
Nitrolash SE2 mexanizmi bo'yicha boradi:
л - kompleks 
a - kompleks
ҒГ + H S 0
4
-------►
 H
2
S 0
4
Nitroguruh benzol halqasi elektron zichligini kamaytirgani
bois (53-54-betlar) ikkinchi nitroguruhni kiritish yuqori harorat-
da kontsentrlangan kislotalar ishtirokida amalga oshiririladi.
Uchinchi nitroguruhni esa juda qiyinchilik bilan meta - holatga
kiritish mumkin. Trtinchi nitroguruhni esa to‘g‘ridan - to‘g‘ri
kiritib blmaydi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

50-55 °С
95 UC
tutovchi HNO
3
 va 
0
2N
tutovchi H
2
SO
4
5 kunlik qizdirish
Benzolni nitroniy tetraftorborat bilan nitrolaganda
1,3,5 - trinitrobenzol hosil bo'ladi:
Benzolning gomologlari uning o‘ziga nisbatan oson nitrola-
nadi.
Fenilnitrometan toluolni suyultirilgan nitrat kislota bilan 100-