O. M. Yoriyev Buxoro davlat universiteti umumiy kimyo


Furan, tiofen va pirrolda geteroatom p -elektronlarining


bet166/198
Sana06.03.2022
Hajmi
#484943
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   198
Bog'liq
Organik kimyo. 2-qism (R.Shoymardonov)

Furan, tiofen va pirrolda geteroatom p -elektronlarining
halqa 
л
- elektronlari bilan  zaro m ezom er ta‘sirlashuvga
kirishish qobiliyati geteroatom ning elektromanfiyligiga b o g ‘liq.
Geteroatomning elektromanfiyligi qanchalik kichik blsa, uning
halqa л  - elektronlari bilan m ezom er ta ‘sirlashuvi shunchalik
kuchli bladi. Shuning uchun ham bunday m ez o m e r ta ‘sirlashuv
tiofenda e n g kuchli, furanda e s a en g kuchsizdir. Shu bois tiofen-
ning m ezom eriya (rezonans, delokallashish yoki barqarorlik)
energiyasi (1 3 0 ,2 kJ/ mol) benzolnikiga (1 5 0 ,8 kJ/ mol) yaqin va
barcha b e sh a ‘zoli geterotsikllardan  z xossalari bilan b en zo lg a
en g yaqin turadigani ham tiofendir. Aksincha, furanning m e-
zom eriya en ergiyasi (9 2,4 kJ/ mol) benzolnikidan a n ch a kam.
Shuning uchun ham u b a‘zi reaksiyalarda aromatik birikmalardan
ko‘ra alifatik dien xossalarini kproq nam oyon qiladi. Pirrolning
m ezom eriya en ergiyasi 109,2 kJ/ mol g a teng. B enzoldan farqli
laroq , bu geterotsikllar dipol m om entiga eg a . Furanning di-
pol m om enti 0 ,7 0 D ga, tiofenniki 0 ,5 5 D ga, pirrolniki e s a 1,80
D ga teng. G eteroatom dipolning m usbat qutbi, geteroatom p-
elektronlarini  ziga tortgan geterotsiklning uglevodorod qismi
e s a manfiy qutbidir.
Pirrolda dipolning m usbat qutbi azot atomida e m a s, balki
N-H 
guruhining elektromanfiyligi kichik blgan vodorod
atom ida to‘plangan. Shuning uchun pirrolning dipol m om en-
ti katta b o‘lib, undagi N H guruh vodorodi ishqorlar ta ‘sirida
m etallga alm ashina oladi. B enzoldan farqli laroq, geterotsiklik
birikmalarda elektron bulutining zichligi birtekisda tarqalm agan.

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   198




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish