O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Oziqlantirish normalari
Hovuzlarda boqiladigan barcha baliqlar norma asosida boqiladi, ay- 
niqsa karp. Bu tisul ozuqadan ratsional foydalanish imkoniyatini beradi. 
Baliqchalarni sun’iy ozuqa bilan boqish suv harorati 15°C boiganda 
boshlanadi. Yosh baliqchalarni ovqatlantirishga o'rgatib shartli refleks 
hosil qilinadi. lloji boricha ozuqani bir vaqtda va aniq joyda berish nati- 
jasida shartli reflckslar hosil boiadi. Baliqchalarda shartli refleks hosil 
boiishi bilan kunduzi belgilangan vaqt — masalan, 4 mahal ovqat berila- 
digan boisa, lining vaqtlari belgilanadi. Soat 90tl da, 14°° da, 1600 va 1800 
da berish uchun kunlik rejimi tuziladi. Agarda oziqlantirish rejimiga 
e’tibor berilntasa oziqning 11,4—15% gacha nobud boiishi mumkin.
Odatda, baliqning sutkada yeydigan oziq normasi yoki sutkalik 
ratsioni baliq ogirligining 4-5% ni tashkil qiladi. Amaliyotda 2 -3 
marotaba oziqlantiriladi. O 'rtacha tana ogirligini 2—3% hisobiga olib 
sutkalik ratsion tuziladi. Masalan, karp segoletkasi ogirligi 35 g boisa, 
uning sutkalik ratsioni 1,0 g ni tashkil qiladi. Agarda hovuzda 15000 
karp boisa 15,8 kg kombikorm beriladi. Bulling 50% soat 14—1500, 
25% soat 900 da va yana 25% ni soat 1800 da berilsa yaxshi natija bera­
di. Chunki baliqlarning hazm jarayoni suv harorati bilan chambarchas 
bogiiq. Hazm jarayoni suv harorati 26—28 gradusda jadallashadi.
Respublika sharoitiga ko‘ra hovuz baliqchiligi xojjaliklarida baliq­
ning o'sish tezligiga qarab beriladigan ovqat (yillik beriladigan ovqat- 
ning foiz hisobida) oyma-oy quyidagicha boiinadi:
Aprel—9,5%, may-19,8%, iyun—17,4%, iyul—18,8%, avgust-17%, 
sentabr—13,9%, oktabr—8,3% ovqat berish moijallanadi.
Ammo Xorazm oblasti va Qoraqalpogiston Respublikasida hovuz 
baliqchiligi xojjaliklari uchun boshqacha foizlar belgilangan, chunki
159

---

suv harorati nisbatan pastroq bo‘ladi va sovuq harorat ancha vaqtli 
boshlanadi.
Aprel-10,5%, may-15%, iyun—17,7%, iyul—18%, avgust—16,8%, 
sentabr—13,4%, oktabr—8,3% qilib belgilangan.
Baliqlar 3-5 g bo'lishi bilan ovqatlantiriladi. Ozuqani sarflash asosan 
hovuzdagi o'tkazilgan baliqlar soniga qarab, ayni vaqtda lining o'sishi 
liisobga olinib belgilanadi. Xo'jalikning bosh baliqshunosi mavsumda 
baliqlar o'sishini liisobga olib oziqlantirish jadvalini tuzadi va sutka- 
lik o'sishni liisobga oladi. Bu ish har bir dekadada amalga oshiriladi. 
Masalan, 1-iyunda segoletka og'irligi 29 g, 14-iyunda esa o'rtacha og'irlik 
49,8 g ni tashkil qiladi. Demak, 49,8 g-29 g = 20,8 g. Endi 20,8 g : 10 
sulka = 2.08 g. Sutkalik o'sisli esa 2,08 g ni tashkil qiladi. Bu ko'rsatkich 
etalonga to'g'ri keladimi yoki yo‘qmi bosh baliqshunos hal qiladi.
Xo'jalikda baliqlarni oziqlantirish jadvalini tuzish uchun xo'jalikning 
oldingi yillardagi ma’lumotlarini olish yoki muvofiq keladigan normativ 
materiallari kerak bo'ladi.
Butun mavsuni bo'yicha zarur bo'lgan ozuqa miqdori quyidagi for­
mula orqali aniqlanadi:
К = G Pa (N-I),
Bu yerda:
К — mavsuni davomida zarur bo'lgan ozuqa miqdori (kg); 
G — hovuzlar maydoni (gektar); P — hovuzlarning tabiiy baliq mahsui- 
dorligi (kg/ga); N - baliq o'tkazish gallanishi; a - ma’lum ozuqaning 
ozuqa koeffitsienti yoki omuxta yemning ozuqa koeffitsienti.
Umumiy ozuqa miqdori oziqlantirish rejasiga asosan oylarga dekada 
yoki kunlarga bo'linadi. Bu rejani amalga oshirish jarayonida albatta, 
sistematik ravishda oziqlantirish natijasiga e’tibor berish lozim. Agarda 
oziqlantirish sharoiti o'zgarsa, masalan, kislorod defitsitligi kuzatilsa, 
suv harorati ko'tarilsa yoki pasaysa, yuqumli kasallik paydo bo'lsa, 
ozuqa normasi oshiriladi yoki kamaytiriladi.