roskopik suvo‘tlari chavoqlar tomonidan foydalaniladi. Shu sababli tabiiy
ozuqa qancha ko'p bo‘lsa, chavoqlar shunchalik tez o‘sadi, bu esa shu
hovuzdau olinadigan segoletkalar miqdori ko'p bo'lishiga olib keladi.
Kichik o'stirish hovuzlarini tayyorlashda quyidagilarga e’tibor be-
rish kerak: tabiiy ozuqa yetishtirishni yaxshi yo'lga qo'yish kerak. Bu
lling uchun har bir gektariga 5—10 tonna chirigan go'ng tekislab sepib,
so'ngra kultivatsiya qilinadi va yaxshilab mola bostiriladi.
Hovuzlarga suv quyishdan oldin suv quvurlarida 17—18
nomerli
kapron gazdan tayyorlangan ixota qoplari o'rnatiladi. Agarda ixotasiz
suv quyilsa begona baliqlar kiradi. Ixota to'ri tez-tez tekshirilib, tozalab
turilishi kerak.
Hovuzlarga chavoq qo'yishdan 3—5 kun oldin suv qo'yiladi. Suv bir-
daniga entas, asta-sekinlik bilan qo'yiladi. Bir-ikki sutka o'tgach ho
vuzlarga dafniya xandaqlaridan tirik tabiiy ozuqa organizmlari keltirib
qo'yiladi. Agar hovuz yaxshi organik o'g'it bilan o'g'itlangan bo'lsa, sodda
havvonlar, zooplankton, fitoplankton tezda ko'payadi.
Bu ozuqabop or-
ganizmlar tezda ko'payib 5 - 6 kun ichida har bir litr suvda 1,5—3,0 ming
dona/ 1 gacha yetadi yoki 1 m3 suvda 1,5—3,0 min donagacha bo'ladi.
Kichik o'stirish hovuzlarida chavoqlar tabiiy ozuqa zaxirasiga
qarab 12—25 kungacha o'stiriladi. Chavoq o'stirish davrida laboratoriya
sharoitida mutaxassislar chavoqlar o'sishini, tabiiy ozuqa obyektlarining
oz yoki yetadi bo'lishini tekshirib boradi. Hamma vaqt suvning gidro-
ximiyaviy rejimi tekshirilib, undagi kislorod,
karbonat angidrid, biogen
moddalarning miqdori va suvning umumiy mineralizatsiyasi tekshirilib
boriladi. Agarda suv rejimi yomonlashsa, tabiiy ozuqa miqdori kamayib
ketsa, chavoqlar o'sishdan orqada qolsa, darhol kichik o'stirish hovuz-
laridan asosiy o'stirish hovuzlariga o'tkaziladi. Agarda kichik o'stirish
hovuzda tabiiy ozuqa yetishmay qolsa, unda sun’iy ozuqa sifatida bug'doy
uni (1 kg un 100 ming chavoqqa), soya uning 2 kg har 100
ming chavoq-
qa berilishi tavsiya etiladi. Lekin iloji boricha bunga yo'l qo'ymaslik
kerak, chunki xo'jalik iqtisodiy zarar ko'radi va suv tezda ayniydi. Bu
lling uchun yosli baliqlarni oshxona orqali boqish maqsadga muvofiq.
Har bir gektar kichik o'stirish hovuzi yuzasiga 3—5 million karp
chavog'i, 1,5—2,5 min o'txo'r baliqlar (do'ngpeshana, oq amur) chavoq-
lari qo'yib yuborish tavsiya etiladi. Bunday hovuzlarda o'stirilgan cha-
voqlarning chiqish miqdori va vazni har xil bo'ladi. Karp chavog'ining
o'rtacha og'irligi 50 mg va chiqish miqdori 50% ni, o'txo'r baliq cha-
voqlari o'rtacha og'irligi 30—50 mg va chiqish miqdori 60% ni tashkil
qilishi kerak.
171
0 ‘stirish hovuzi ham xuddi kichik o‘stirish hovuzi kabi cliavoq
qo'ygunga qadar yaxshi tayyorlanadi. Bu hovuzdagi tabiiy ozuqa ham
xuddi kichik o‘stirish hovuzi kabi yaxshi bo'lishi kerak. 0 ‘stirish
hovuzi-
ga qo'yilgan mayda baliqchalar nuqul zooplankton bilan oziqlanadi, ke-
yinchalik hovuz tubi organizmlari zoobentos va hasharot lichinkalari bi
lan ham oziqlanadi. Agarda tabiiy ozuqa miqdori kamaysa, mayda baliqlar
o‘sishi sekinlashsa, darhol sun’iy ozuqa berish yo‘lga qo'yiladi. Ko‘pchilik
hovuzlarda iyul oyidan boshlab zooplankton miqdori kamayadi. 0 ‘stirish
hovuzlarida hamda semirtirish hovuzlarida ham sun’iy ozuqa berishga
o’tiladi. Buning uchun sun’iy ozuqa maxsus tayyorlangan oshxonalarga
beriladi. Agarda hovuzda oshxonalar qurilmagan bo'lsa, unda ozuqa max
sus maydonchalarga beriladi. Buning
uchun kombikorm ivitilib, oziqlan-
tirish joylariga beriladi. Kombikormlarga 10-15% ipak qurti g‘umbagi,
mol qoni, suyak va baliq unlari, go'sht va boshqalar aralashtirib beriladi.
Odatda, bunday sun’iy ozuqani ertalab soat 8—10 larda va 15—16 larda
beriladi. Har oyning boshlarida va o’rtalarida (1—15 kunlari) baliqlarning
o'sishini bilish uchun nazorat ovi o'tkaziladi. Shunda olingan natijalar
baliq vaznining o'rtacha ko'rsatkichi, o‘rtacha uzunligi va o'rtacha ba-
landligiga qarab boqiladigan sun’iy ozuqani hisoblash mumkin. Chunki,
iste’mol qilingan ozuqa baliq tana og‘irligini 4% ni tashkil qilishi kerak.
Chavoqlarga vegetatsiya davomida (may—oktabr) beriladigan sun’iy
ozuqani har oyiga bo‘lib (iyun — 8%, iyul 29, avgust 27, sentabr 22,
oktabr 14%) kundalik oziqlantirish belgilab olinadi.
Chavoqlarga beriladigan ozuqani oshxonalar orqali har kuni ertalab
kuzatib boriladi. Agarda berilgan ozuqa oziqlantirish joyiarda yeyilmay
qolgan bo‘lsa, ozuqa miqdori kamaytiriladi. Buning uchun 3—5 dona
chavoqlarning ichagi ko’riladi. Ichaklarning to'yish darajasi aniqlanadi.
Chavoqlarni oziqlantirish suv harorati 12—13°C bo'lganda (bu esa ok
tabr oylariga to‘g‘ri keladi) to’xtatiladi. Lekin semizlik koeffitsienti etalon
ko'rsatkichiga to‘g‘ri kelmasa (2,6—2,8) baliqchalar qo'shimcha
ravishda
boqiladi. Mayda baliqchalar yeyishiga qarab oziqlantirib boriladi.
0 ‘stirish hovuzning har bir gektar suvlik yuzasiga o‘stiriladigan
100—150 ming donadan — 60 mingi karp chavog’i va 40—60 mingi
o‘txo‘r baliqlar chavog‘ini tashkil qilishi kerak. Mayda baliqchalarni
oziqlantirish uskunasi 31-rasmda ko‘rsatilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: 
