O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Baliqlarning ozuqa bazasini ko‘paytirish
Baliqchilik hovuz xo‘ja!iklari ixtiyorida bo‘lgan hovuzlar ozuqa 
ba’zasini ko‘paytirish quyidagi yo‘llar orqali amalga oshiriladi. Asosan 
baliqchilik hovuzlarini organik va anorganik o‘g‘itlar bilan o'g'itlash, 
bar bir gektar suvlikda 1300 kg mineral o‘g‘it, shundan 700 kg ammiak 
silitrasi va 600 kg superfosfat yoki ammofos bilan oziqlantiriladi. Nati- 
jada fitoplankton, zooplankton yaxshi rivojlanadi. Ikkinchi yo'li ozuqa 
obyektlarini introduksiya va iqlimlashtirish yo‘li orqali amalga oshi­
riladi. Hozirgi kunda bunday ozuqa obyektlari oq amur uchun ryaska 
Senma minor, S.Qibba, volfiya — usolfia arrhiza, azolla caralinadan 
foydalanish maqsadga muvofiq. Bularni tovar baliq o‘stiriladigan ho- 
vuzlarni suv qirg‘og‘iga maxsus joyida alohida 0,2—0,5 gektarigacha 
mayda hovuzlar quriladi. Ryaska va azola suv o'simliklari navbat bilan 
baliq boqiladigan hovuzga ochiladi. Bu o‘simliklar yil davomida 450— 
540 tonnagacha mahsulot berishi aniqlangan. Lekin o‘rtacha norma 
400 g/m 2. Agarda bundan oshsa, o'simlik zichlashib ularning mahsul- 
dorligi kamayadi. Oq do‘ngpeshanani boqish uchun Shlorella vulgaris, 
Scenedesmus acuminatus kabi shtamlar sun’iy ravishda ko'paytiriladi. 
Chipor do'ngpeshana uchun zooplankton — Asplanchna girodi, Euch- 
lanis dilatata, Brachionus, Keratella, Ceriodaphnia reticulate, Daphnia 
longispina va boshqa ozuqa obyektlari maxsus hovuzlarda ko‘paytirilib 
so‘ngra baliqlarga beriladi. Karpni boqish uchun xironomid lichinka- 
lari, mizid, artemia salina, oligoxeama va shu kabi obyektlar introduk­
siya yo'li orqali ko'paytiriladi.
Yosh baliqlarni himoyalash
O'zbekiston sharoitida baliqlarning uvildiriq qo'yishi mart oyida 
suv harorati 18—20°C boiishi bilan boshlanadi. Asosan baliqlar suv- 
liklarning litoral, ko‘lni sayoz joylarida o‘z uvildiriqlarini qo‘yadilar. 
Bahor paytida suvlar tarqalib mayda ko'lmakchalar hosil qiladilar va 
bu ko'lmakchalar katta suv bilan aloqada bo'ladi. Litoral sohalarda 
suv yaxshi isiydi va shunga ko‘ra zog'ora, lesh, vobla, sudak va boshqa 
baliq turlari qirg'oqqa chiqadilar. Baliqlar o‘z uvildiriqlarini qo'yadilar. 
Embrionlar chiqib mayda ko'lmaklarda ko'payadilar. Erta yozda suv 
kelishining kamayishi sababli ko'lmakchalar katta suvdan ajralib qoladi 
(Qoraqir, Zikri). Natijada barcha chavoqlar ko'lmaklardan ketadi va 
nobud bo'ladi. Bu joylarda suv quriydi, kislorod yetishmaydi. Mayda 
baliqchalar esa baliqxo'r qushlarga yem bo'ladi. Ammo bu mayda ba-
322

---

liqlarni qutqarish mumkin. Bunday ko‘lmaklar Qoraqirda, Zamonda 
va Zikri ko'llarida ko‘plab hosil boiadi. Mayda baliqlarni qutqarish 
chora-tadbirlarining baliq turlarini saqlashda ahamiyati katta. Demak, 
ko‘lmaklarda qolib ketgan baliqlarni qutqarish va saqlab qolish ishlari 
tavsiya qilinadi.