O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Baholash uchun quyidagi ko'rsatkichlardan foydalanish mumkin %
Oziq muddati
OV
V
N
ON
Umumiy sesil
30-42
16-21
7-13
< 5
Uglevodlar
40-55
40-55
7-10
< 5
Fitra
20-30
20-30
5-10
< 2
Izoh: paxta sheluxasi, shroti va kunjarasida gosipol muddati bor- 
ligini esidan chiqarmaslik kerak.
Qo'shimcha ozuqaning samaradorligi ikki xil shaklda bo'ladi:
1) quruq shaklda;
2) ho'l shaklda.
Quruq shakldagi ozuqa — don va don mahsuloti, shrot kunjara, 
sheluxa kabilar baliqlarni boqish uchun beriladi. Ho'l ozuqa-qon, mol-
234

---

ning boshqa chiqindilari, pivozavod, vinozavod chiqindilari, tut ipak 
qurti g‘umbagi kabilarning yig‘indisi o‘zaro qo'shilib, quruq ozuqa bilan 
qo‘shiladi va katta ishlov beriladi. Nam bilan to'yinadi. Bularni o‘zaro 
qo‘shib un holatiga keltiriladi. So'ngra xamir shakliga keltiriladi. Mya- 
sorubkadan turli xil kattalikda o‘tkaziladi va moslamada quritiladi.
Qo‘shimcha ozuqani tayyorlash va foydalanish
Baliqlarga beriladigan omuxta yem tarkibi asosan o‘simlik mahsu- 
loti va hayvon mahsulotidan iborat. 0 ‘simlik — asosan shrot kunjara- 
dan, makkajo‘xori, soya, mosli, loviya va boshqalar. Bularning tarkibini 
protein — 30—40 %, yog‘ 7—8% va uglevod 30—40 % tashkil qiladi. Bu 
qo'shimcha yem bilan asosan qon, baliq uni, suyak uni, tut ipak qurti 
g'umbagi, molluska, koliforniya qizil chuvalchangi va boshqalar.
Bu mahsulotlardan qanday qilib retsept tayyorlanadi. Bulling uchun 
avval qaysi baliq turi uchun, qaysi yoshdagi baliq uchun tayyorlanishini 
inobatga olish kerak. Baliqshunos boqiladigan baligh va uning narxini 
hisobga olib retsept tanlaydi. Asosiy maqsad tayyorlanadigan yem baliq 
o'sishi va rivojlanishini to‘liq ta’minlashi kerak, shu bilan bir qatorda 
baliq mahsuloti tannarxi arzon tushishi kerak. U iloji boricha yem tay- 
yorlashning oddiy usulini tanlashi kerak.
59-rasm. 
Ho‘l va quruq ozuqa aralashmasini tayyorlash usullari: qo'l bilan 
aralashtirish, belkurak bilan aralashtirish, beton aralashtirgich yordamida
yem tayyorlash
235

---

Masalan, baliqshunos kunjut yoki paxta kunjarasi (protein 32 %)ni 
xarid qiladi va bug‘doy (protein 10 %) uni bilan qo'shib proteini 25 % 
bo'lgan yem tayyorlashi kerak va u quyidagi hisob-kitoblarni qiladi.
25%-10%=15%
Kunjut 32 %
Bug'doy 10 % 
25 % 
32%-25% =7 %
Oqibatda 15 %+7 % =22 %
Demak, protein 25 % boigan omuxta yem tayyorlash quyidagicha 
bo'ladi:
1. Kunjut (15:22 )x = 100
2. Bug'doy (7:22 ) x = 32
Ya’ni omuxta yemning 68 qismi kunjara va 32 qismi bug'doy. Shun- 
day aralashma hisobida proteini 25% bo'lgan omuxta yem tayyorlanadi.
100 kg omuxta yem tayyorlash uchun, 68 kg kunjara yoki shrot va 32 
kg bug'doy olinib tegirmonda qo'shib olinadi. So'ngra bu aralashmadan 
xamir qoriladi. Xamir myasorubkadan o'tkaziladi. Kerakli razmerda 
kesiladi va moslamada quritiladi.