O karimova huquqshunoslik

Davlatning vujudga kelishi
Davlat o‘zining tashkil etilishi, maqsad va vazifalari
bo‘yicha ibtidoiy jamiyatdagi oqsoqollar, urug‘ va qabila
boshliqlari hamda diniy hokimiyat sohibla 
riga tegishli
bo‘lgan ijtimoiy hokimiyatdan ajralib tu radigan belgilari-
ga ega. Bular:
œ
davlat paydo bo‘lgan jamiyatda 
fuqarolar
davlat
chegaralari doirasida ma’lum hududga birlashadilar.
Davlat ilk jamiyatdan hududiy tashkil topishi bilan farq
qilardi.
Hududiy tuzilishning birinchi bosqichi shahar
edi. Shahar odamlarni qarindoshlik asosida emas, balki
ma’lum hududga ko‘ra birlashtirgan. Davlat jamiyatini
boshqarish uchun jilovni o‘z qo‘liga olish bilan xarakter-
lanadi. Davlat jamiyatda urug‘lar, xalqlar, millatlar, sinf -
lar o‘rtasida mavjud bo‘lgan ijtimoiy tengsizlikni
murosaga keltirish, jamiyatni yagona tuzum sifatida
saqlab idora qilish uchun xizmat qilish vositasi sifatida
vujudga kelgan;
œ
o‘ziga xos ommaviy hokimiyat — 
davlat hokimiya-
ti
ning paydo bo‘lishi, ya’ni maxsus bilim va mahoratga
ega bo‘lgan boshqaruvchilar qatlami yuzaga keladi.
Davlat apparati dastlabki bosqichlardayoq keng tarmoqli
murakkab tizimga ega edi. U o‘zini saqlash va faoliyat
ko‘rsatish uchun ma’lum manbalarga muhtojlik sezgan.
Bunday manbalar soliqlar, yig‘imlar va boshqa tushum-
lar edi. Davlat asosida tug‘ilgan har qanday jamiyat
samarali boshqarishga muhtoj bo‘lib, uning keyingi
rivoj lanishi shunday boshqarishni izlash bilan bog‘liqdir.
I b o b. Davlat va huquq nazariyasi

---

20
Huquqshunoslik
Davlat o‘z vazifalarini bajarish uchun odamlarning
alohida qatlami — davlat apparatiga ega bo‘lgan. Bu
muayyan hokimiyatga ega bo‘lgan, ya’ni zaruriyat tug‘il-
ganda majburlash, zo‘ravonlik yordamida aholi 
ning
boshqa tabaqalarini o‘z erkiga bo‘ysundirish, u yoki bu
manfaatlarni ta’minlovchi kishilar guruhi bo‘lgan.
Buning uchun o‘ziga xos davlat institutlari — sudlar,
turmalar, politsiya, armiya paydo bo‘lgan. Ular maj 
-
burlashga moslashtirilgan organlar edi;
œ