O. F. Fayzullayev, O. O. Fayzullayev, M. S. Bahronova


CH3COOH 0,06 M eritmasining pH topilsin. (Javob: 3). 9.28



Download 2,39 Mb.
bet40/66
Sana11.07.2022
Hajmi2,39 Mb.
#777052
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   66
Bog'liq
Mas va mashqlar ishlanish yo\'llari

9.27. CH3COOH 0,06 M eritmasining pH topilsin. (Javob: 3).
9.28. (CH3)2CHCOOH 0,1 M eritmasining pH qiymatini toping. (Javob: 2,9).
9.29. CH2ClCOOH va CHCl2COOH 0,5 M kislotalarning pH qiymatlarini toping. (Javob: 1,58 va 0,8).
9.30. NH3 ning 0,1 M suvli eritmasidagi [H+] va pH topilsin.
Yechish: NH3 suvli eritmada qisman NH4OH shaklida bo‘ladi, uning dissotsilanishi natijasida: NH4OHNH4++OH-
hosil bo‘lib, unga massalar ta’siri qonuni tatbiq etilsa:
(9.10)
yuzaga keladi. K qiymat 2-ilovadan olinadi. [NH4OH] qiymatning berilgan konsentratsiyaga amalda tengligi va [NH4+]=[OH-] ekanligini nazarda tutib, tegishli qiymatlar (9.10) tenglamaga qo‘yilib, yechilsa:
[OH-]2=1,7610-50,1=1,7610-6 va [OH-]=1,3310-3
bo‘ladi. Olingan qiymatni (9.7) formulaga qo‘ysak:
pOH=-lg[OH-]=lg1,3310-3=2,88.
(9.8) formula yordamida pH=14-2,88=11,12.
9.31. Metilamin suvli 0,1 M eritmasining pH qiymati topilsin. (Javob: 12,5).
9.32. Dietilamin suvli 0,5 M eritmasining pH qiymati topilsin. (Javob: 12,34).
9.33. Anilin suvli 0,5 M eritmasining pH qiymati topilsin. (Javob: 9,2).


9.4. Gidroliz reaksiyalari
Tuzlar suv molekulalari bilan ta’sirlashganda, eritmaning muhiti (pH qiymati) o‘zgarsa, bunday reaksiyalarga gidroliz reaksiyalari deyiladi. Gidroliz uch turga bo‘linadi:
1) Kuchsiz asos kationi va kuchli kislota anionidan iborat bo‘lgan tuzlar gidrolizi: NH4Cl+HOHNH4OH+HCl.
Bu tenglamani ionli ko‘rinishda yozsak:
NH4++Cl-+HOHNH4OH+H++Cl- (to’liq ionli);
NH4++HOHNH4OH+H+ (qisqartirilgan ionli).
Qisqartirilgan ionli tenglamadan ko‘rinishicha gidrolizda kation qatnashmoqda, shuning uchun bunday gidrolizga kation bo‘yicha gidroliz deyiladi. Bunday gidroliz reaksiyasida suvning neytral muhiti kislotaliga o‘tadi.
2) Kuchli asos kationi va kuchsiz kislota anionidan iborat tuzlar gidrolizi: KCN+HOHHCN+KOH.
Bu tenglamani ionli ko‘rinishda yozsak:
K++CN-+HOHHCN+K++OH- (to‘liq ionli);
CN-+HOHHCN+OH- (qisqartirilgan ionli).
Qisqartirilgan ionli tenglamadan gidrolizda faqat anion qatnashayotganligi ko‘rinib turibdi, shu bois bunday gidrolizga anion bo’yicha gidroliz deyiladi. Bunday gidroliz reaksiyasida muhit ishqoriy bo‘ladi.
Kation va anion bo‘yicha gidroliz reaksiyalari qaytar bo‘lib, ular asosan chapga yo‘nalgan.
3) Kuchsiz asos kationi va kuchsiz kislota anionidan iborat tuzlar gidrolizi: NH4CN+HOHNH4OH+HCN.
Bu tenglamani ionli ko‘rinishda yozsak:
NH4++CN-+HOHNH4OH+HCN.
Qisqartirilgan ionli tenglama bo‘yicha gidrolizda kation ham, anion ham qatnashmoqda. Demak, bunday gidrolizga ham kation, ham anion bo‘yicha gidroliz deyiladi. Bunday gidroliz reaksiyasida muhit neytralga yaqin bo‘ladi.
Kation bo‘yicha va anion bo‘yicha gidroliz reaksiyalari qaytar bo‘ladi, ham kation, ham anion bo‘yicha gidroliz reaksiyalari esa qaytmas bo‘ladi. Bunday reaksiyalarning qaytarligi kuchsiz elektrolitlar, cho‘kma yoki gaz hosil bo‘lishi bilan tushuntiriladi. Oxirgi ikki holat uchraganda shunday holatni beradigan tuzlar suvli eritmalarda mavjud emas. Masalan, Al2S3+6HOH2Al(OH)3+3H2S.
Al2(SiO3)3+6HOH2Al(OH)3+3H2SiO3.
Ko‘p negizli kislota va ko‘p negizli asoslardan hosil bo‘lgan tuzlarning gidrolizi bosqichli bo‘ladi: FeCl3+HOHFe(OH)Cl2+HCl,
Fe(OH)Cl2+HOHFe(OH)2Cl+HCl,
Fe(OH) 2Cl+HOHFe(OH)3+HCl.
Qisqartirilgan ionli tenglamalar: Fe3++HOHFe(OH)2++H+,
Fe(OH)2++HOHFe(OH)2++H+, Fe(OH)2++HOHFe(OH)3+H+.
Oxirgi bosqich bo’yicha gidroliz amalga oshmaydi, shuning uchun ham FeCl3 eritmasida cho‘kma bo‘lmaydi.
Gidroliz reaksiyalarini boshqarish mumkin. Gidrolizni kuchaytirish uchun eritmani suyultirish, qizdirish, gidroliz natijasida hosil bo‘lgan kislota yoki ishqorni yo‘qotish (neytrallash), susaytirish uchun esa, aksincha, tuzning konsentratsiyasini oshirish, eritmani sovutish, gidroliz natijasida kislota hosil bo‘lsa kislota, ishqor hosil bo’lsa, ishqor eritmasi qo‘shish kerak bo‘ladi.
9.34. Quyidagi tuzlarning gidroliz reaksiyalari tenglamalarini molekulyar, to‘liq va qisqartirilgan ionli ko‘rinishlarda yozing: natriy atsetat, kaliy ftorid, ammoniy nitrat, kaliy formiat, natriy sianid, kaliy sulfid, kaliy karbonat, natriy sulfit, alyuminiy xlorid, xrom (III) nitrat, mis (II) sulfat, ammoniy fosfat, xrom (III) sulfid, rux xlorid, marganets (II) nitrat.
9.35. 0,03 M natriy formiat eritmasidagi vodorod ioni konsentratsiyasi, eritmaning pH qiymati va gidroliz darajasini hisoblang.
Yechish: Gidroliz reaksiyasining tenglamasi:
HCOONa+HOHHCOOH+NaOH;
HCOO-+HOHHCOOH+OH-. (9.11)
Bunga massalar ta’siri qonuni tatbiq etilsa:
(9.12)
hosil bo‘ladi. Bu tenglamadagi K va [HOH] doimiy qiymatlar bo‘lganligi uchun ularni K[HOH]=Kgidr deb olib, (9.12) tenglamani
(9.13)
ko‘rinishda yozish mumkin. (9.12) tenglamaga binoan (9.13) tenglamadagi qiymatlar quyidagicha bo‘ladi:
[HCOOH]=[OH-]=x, [HCOO-]=0,03x.
Bu qiymatlar (9.13) formulaga qo‘yilsa:

Kislota kuchsiz bo‘lganligi uchun 0,03x0,03 deb olinsa, oxirgi tenglama
Bu erdagi [OH-] ning qiymatini [H+][OH-]=10-14 formuladan topib: o‘rniga qo‘ysak:
hosil bo’ladi. Bundan x=1,2910-6. [HCOOH]=[OH-]=x bo‘lganligi uchun
pOH=lg[OH-]=lg1,2910-6=5,89 va pH=14-5,89=8,11.
gidr=1,2910-6/0,03=4,310-5.
9.36. 5·10-2 M kaliy atsetat eritmasidagi vodorod ioni konsentratsiyasi, eritmaning pH qiymati va gidroliz darajasini hisoblang. (Javob: 8,73, 1,0710-4).
9.37. 0,05 M NH4NO3 tuzining gidroliz darajasi va eritmaning pH qiymati topilsin. Agar eritma 10 marta suyultirilsa, eritmaning pH qiymati qanday bo‘ladi? (Javob: 5,27, 6,27).



Download 2,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish