O. F. Fayzullayev, O. O. Fayzullayev, M. S. Bahronova



Download 2,39 Mb.
bet36/66
Sana11.07.2022
Hajmi2,39 Mb.
#777052
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   66
Bog'liq
Mas va mashqlar ishlanish yo\'llari

8.5. Eruvchanlik kopaytmasi
Suvda va boshqa erituvchilarda mutlaqo erimaydigan moddalar mavjud emas. Modda juda oz bo‘lsa-da, u yoki bu erituvchida eriydi. Kam eriydigan moddalarning eruvchanligini eruvchanlik ko‘paytmasi (Kos) yordamida tasvirlash mumkin. Masalan, BaSO4 ning suvdagi eritmasida quyidagi muvozanatni kuzatish mumkin:
BaSO4Ba2++SO42-.
Bu muvozanatga massalar ta’siri qonuni tatbiq etilsa:

hosil bo‘ladi. Bu tenglamadagi K va [BaSO4] doimiy sonlar bo‘lganligi uchun K·[BaSO4]=Kos=[Ba2+][SO42-]
ni yozish mumkin. Bu erda [Ba2+] va [SO42-] – eritmadagi Ba2+ va SO42- ionlarining muvozanatdagi konsentratsiyalari, mol/l.
Umumiy ko‘rinishda KtaAbKtb++Aa- muvozanat uchun Kos=[Ktb+]a[Aa-]b qiymatni yozish mumkin. Eruvchanlik ko‘paytmasi qiymati qancha katta bo‘lsa, cho‘kma shuncha kam eruvchan bo‘ladi. Bir qator ko‘p tarqalgan kam eruvchan moddalarning 25 oC da suvdagi eruvchanlik ko‘paytmalari qiymatlari 3-ilovada keltirilgan.
Cho‘kmalarning eruvchanligini (mol/l) sc qiymat orqali quyidagicha ifodalash va aniqlash mumkin:
.
ni eruvchanlik koeffitsienti orqali topish uchun uni mol/l (molyar konsentratsiya) orqali ifodalash kerak bo‘ladi.
8.83. Bariy sulfatning 18 oC dagi eruvchanlik koeffitsienti 2,2·10-4 g. Bariy sulfatning shu haroratdagi eruvchanlik ko‘paytmasini hisoblang.
Yechish: Bariy sulfatning shu haroratdagi eruvchanligini mol/l dagi qiymatini topamiz:
mol/l.
BaSO4Ba2++SO42-
muvozanatga ko‘ra eritmadagi BaSO4 konsentratsiyasi Ba2+ va SO42- konsentratsiyalari yig’indisiga teng bo‘lganligi uchun
Kos=[Ba2+][SO42-]=9,44·10-6·9,44·10-6=8,9·10-11.
8.84. Kalsiy gidroksidning 25 oC dagi eruvchanlik koeffitsienti 1,55·10-1 g bo‘lsa, shu moddaning eruvchanlik ko‘paytmasi qanday bo‘ladi?
Yechish: Kalsiy gidroksidning 25 oC dagi eruvchanligi:
mol/l.
Ca(OH)2Ca2++2OH-
muvozanatga ko‘ra [Ca2+]=2,09·10-2; [OH-]=2·2,09·10-2=4,18·10-2 mol/l.
Kos=[Ca2+][OH-]2=(2,09·10-2)·(4,18·10-4)2=3,65·10-6.
8.85. Kalsiy ftoridning 18 oC dagi eruvchanlik koeffitsienti 1,6·10-3 g bo‘lsa, shu moddaning eruvchanlik ko‘paytmasini aniqlang. (Javob: 3,45·10-11).
8.86. Qo‘rg‘oshin ftoridning 18 oC dagi eruvchanlik koeffitsienti 0,064 g bo‘lsa, shu moddaning eruvchanlik ko‘paytmasini aniqlang. (Javob: 7,11·10-8).
8.87. Kumush bromidning 25 oC dagi eruvchanlik koeffitsienti 1,65·10-5 g bo’lsa, shu moddaning eruvchanlik ko‘paytmasini aniqlang. (Javob: 7,7·10-13).
8.88. Kumush karbonatning 20 oC dagi eruvchanlik koeffitsienti 0,0032 g bo‘lsa, shu moddaning eruvchanlik ko‘paytmasini aniqlang. (Javob: 6,24·10-12).
8.89. Kadmiy sulfidning 25 oC dagi eruvchanlik ko‘paytmasi 6,5·10-28 bo‘lsa, uning eruvchanlik koeffitsienti qanday bo‘ladi?
Yechish: mol/l.
m=cMV=2,55·10-14·144·1=3,67·10-12.
1000:3,67·10-12=100:s; s=3,67·10-13 g.
8.90. Moddalarning eruvchanlik ko‘paytmalari qiymatlari bo‘yicha ularning eruvchanliklarini (sc, mol/l) aniqlang:



Variant
A
B
C

D
E

Modda

AgCl

BaCrO4

NiS

AgJ

CuS

Kos

1,8·10-10

1,1·10-10

9,3·10-22

2,3·10-16

1,4·10-36

(Javob: 1,34·10-5; 1,05·10-5; 3,05·10-11; 1,52·10-8; 1,18·10-18 mol/l).
8.91. Muayyan haroratda Ag2WO4 to‘yingan eritmasida erigan moddaning massa ulushi 0,012 % bo‘lsa, eritmaning zichligini 1,0 (amalda shu qiymatga juda yaqin bo‘lganligi uchun) deb olib, moddaning eruvchanlik ko‘paytmasini aniqlang.
Yechish: dan foydalanib, ;
s=0,012 ni va undan mol/l va shu asosda
Kos=[Ag+]2[WO42-]=(2·2,586·10-4)2(2,586·10-4)=6,9·10-11
topiladi.
8.92. Quyidagi moddalarning eruvchanlik ko‘paytmasini ular to‘yingan eritmalaridagi erigan moddalarning massa ulushlari asosida (=1) hisoblang:



Download 2,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish