O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

11.  3,5 funt
 - /  
Rim funti-  327,45 grammga teng
Хрестоматия 
no 
истории 
Оревнего 
мира. 
XI.,  1991  229-230 
стр
Kim da  agrar  rnasala.  Tiberiy  va  Gay  G rakxlar tavsifi 
Plutarx.  T iberiy  G rakx
II...  Bu  y o sh lar birdek  d o v y u ra k , tiyilgan,  b e g 'a ra z , chiroyli  s o ‘z-
li,  olijanob,  o ‘z  harakatlari  va  b o sqaruv  ishlarida  to 'la   ochiqlikda  har 
xilliklarni  k o ‘rsatdilar,  b o sh lan ish d a  m e n im c h a   aytish  ortiqchalik 
qilm aydi.  Birinchidan,  T iberiyda  y u z   ifodasi,  q arash lar  va  imo- 
ishoralar,  y u m s h o q   va  bosiqlik,  G a y d a   esa  keskin  va  q iz g ’in  edi, 
Tiberiy  nutq  bilan  ch iq q an d a,  bir jo y d a   k a m ta ro n a   turar  edi,  G ay 
esa  rimliklarni  ichida  birinchi  boMib  notiqlik  balandiigida  y u rib  
turadigan,  afinalik  Kleon  kabi  y elkasidan  togani  y u lib   tashlaydigan 
boMdi...  Yana,  G ay  d ahshatli  va  ehtiros  bilan  y o n d irib   gapirar  edi, 
Tiberiyni  nutqi  yo q im li  eshitilib,  ra h m d illik k a  y engil  ch aq irar  edi. 
N ih o y at,  T iberiyda  b o ‘g ‘in  s o f   va  qunt  bilan  ishlov  berilgan  edi, 
G a y d a   esa o ‘ziga  tortadigan  hasham atli  edi,  turm ush  ta r z i d a h a m   ular 
s h u n d a y   ajralib  turar  edilar:  Tiberiy  oddiy  va  kam tarin  yashadi,  G ay 
esa  b o sh q a la r bilan  q iy o slag an d a.  s a b r-q a n o a tli,  qattiq  intizomli  k o ‘- 
rinar  edi,  akasini  y o n id a   esa  yengil  tabiatli,  isrofgar  e d i . . .
N u tq la rd a g i  o ‘x sh a m a s lik   axloqiy  farqlarga  m o s  edi:  biri  mu- 
ruvvatli  va  y u m s h o q ,  boshqasi  tikanli  va  s h u n d a y   badjahl  ediki, 
k o ‘pincha  nutq  s o ‘zlash  d a v o m id a   o ‘z  ustidan  h o k im iy atn i  y o ‘qotib, 
g 'a z a b g a   minib,  q ichqirishni  boshlab,  haqoratlarni  y o g ‘dirib,  oxir- 
oqibatda  ch a lk a sh a r  va  jim   bo 'lib   qolar edi.  O fatdan  qutilish  uchun 
u  zehni  o 4 k i r   qul  L isin iy n in g   xizm atidan  foydalandi.  M u siq a  o ‘qituv- 
chisi  ishlatadigan  asb o b n i  q o 'l i g a   olib.  I.isiniy  h a m m a   vaqt,  qachon
254

---

G a y   s o 'z g a   chiqsa,  uni  orqasida  turar  edi  va  u  ovozini  k o 'ta rib ,  jah li 
c hiqishga  ta y y o r  turganini  k o 'rib ,  tinch  v a   niayin  tovushni  olar  edi, 
unga  j a v o b   qaytarib.  G a y   kuchi  va  hissiyoti  va  ovozini  pasaytirar, 
o 'z i g a   kelib  tin ch lan ar edi.
III. 
A k a -u k a la r  o ‘rtasidagi  farqlar  ana  sh u n d ay   edi,  raqib  oldidagi 
jaso ra tg a ,  q o 'l   ostidagilarga  adolat,  x iz m a tg a   ochlik,  huzurlanishda 
m o 't a d i l l i k ...  ular bir qad ar  ham   uzoqlashm adilar. Tiberiy t o 'q q i z  yosh 
katta edi, sh u n in g  uchun ular davlat x izm a tig a  alohid a-alo h id a chiqdilar, 
bu  ularni  k u c h ig a   katta  zarar  keltirdi,  chunki  turli  vaqtda  ularni  har  biri 
o ' z  c h o 'q q i s i g a  chiqdi,  ular o ' z  kuchlarini  birlashtira olm adilar,  bunday 
birgalikdagi  kuch  ulkan  va  y e n g ib   boM maydigan  b o 'l a r  edi.