O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

(Qochoqlarni berish to ‘g ‘risidagi paragrafga i/o ‘shimcha)
Agar bir niisrlik, y a ’ni ikki yoki uch misrlik qochib ketsa, xettlar 
hokimiga kelsa, shunda xettlar hokimi ushlab olib va ularni yana 
Usermaatra-Setependra, Misrning buyuk hukmdoriga yetkazishga anir 
qilishi lozim.
Ramses-M eriamon, Misrning buyuk hukmdoriga yetkazilgan 
odamga kelganda, unga qarshi jinoyati to ‘g ‘risida ish q o ‘z g ‘amaydi va 
(uni) uning uyidan. xotini, bolalaridan mahrum qilmaydi [va uni o ‘l- 
dirmaydi.] Uni k o ‘zlari, uning quloqlari uning o g ’zi, uning oyoqlariga 
zararyetkazm aydi. Unga qarshi [uning qandaydir jinoyatlari t o 'g ‘risida 
ish q o ‘zg'am aydi],
Shunday tarzda, agar bir, ikki va uch odam xettlar mamlakatidan 
qochsa va ular Misrning buyuk hukmdori, Usermaatra-Setependraga 
kelsalar, (ularni) ushlab olsinlar. Ramses-M eriamon, [MisrningJ buyuk 
hukmdori [ularni] xettlar hokimiga yetkazish ucluin [amr qiladi] va 
xettlar hokimi unga qarshi jinoyati uchun ish qo 'z g 'am ay d i va (uni) 
uyidan, xotinidan, bolalaridan mahrum qilmaydi va uni o'ldirmaydi 
va uning quloqlari, uning ko ‘zlari, uning o g ‘zi, uning oyoqlariga zarar 
yetkazmaydi, uning qandaydir jinoyati uchun ish q o ‘z g ‘amaydi. Bu 
kumush taxtachaning o ‘rtasida.
(Shartnomu hitilgan kumush taxtachaning tasviri)
Uning old tomonida Xett hokimi tasvirini quchoqlagan chaqmoq 
xudosining tasviri ko ‘rinishidagi reiyef, s o ‘z bilan o ‘ralgan(?).
Chaqmoq xudosi, osmon hukmdori muhri, shaitnoma muhri. “Xeteser 
(Xattusili) xetllar hukmdori, qudratli Merser (Mursili) o ‘g ‘li, qudratli 
tomonidan tuzilgan”, rel’e f aylanasi o ‘rtasida xettlar hokimi muhri.
24

---

Uning boshqa tomonida xettlar malikasi tasvirini quehoqlab 
turgan xettlarning buyuk m a ’budasi tasviri yozuv bilan o'ralgan: 
“ linen [ Arinna] shahri quyosh xudosi. zamin hukmdori muhri, xettlar 
mamlakati malikasi, Kisvadna mamlakati qizi, Irnena shahri egasi, 
mamlakat egasi, Ishtar fuqarosi [?].'"
Relyefning o'ram i o'rtasijla Irnena [shahri] quyosh xudosi, butun 
zamin egasi muhri [turibdi].
1. Meriamon - Per-Ramessu-''Ramses u y i”- Tunis shahri. Ostonaning
sharqiy qismida Ramses II Avaris о 'rniga qurgan shahar.
2. Nut o 'g 'li - bu yerda yana utmtmdavlal ma'budlari Amon-Ra
va Geliopol m a'budi Xoraxte bilan birga [Geliopoldagi] A turn, Per -
Ramessuda e 'tiqod qilinadigan Amon va osmon та 'budasi Nut sanab
о 'lilgan.
3. Muvatalla - Xattusili III ning akasi.
4. Kumush taxlachaning о ‘rlasida — qochoqlik podshoga qarshi
chiqishga tenglashtirmaslik so 'z borrnoqda. Bu to ‘g ‘risida main о ‘rtasida
so ‘z boradi