O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun



Download 11,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet147/261
Sana14.02.2022
Hajmi11,17 Mb.
#448095
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   261
Bog'liq
Patol.-fiziol.-amal.-darsl.-uchun-qoll.-Husinov-O.A.-2008-y.

miokard infarkti
hisoblanadi. 
Y urak m u sh a g id a nekro z o ‘c h o g ‘i h o s il b o ‘la d i. U k o ‘p in ch a
aterosklerotik o ‘zgargan toj arteriyalarining trom bozi bilan bog‘liq. 
Tromb esa aterosklerotik pilakchalanting yaralanishi natijasida kelib 
chiqadi. Koronar tomirlarida tromb hosil b o ‘lishiga jism oniy va hissiy 
z o ‘riq is h y o rd a m b e ra d i. C h u n k i b u h o la tla rd a y u ra k n in g ish i 
kuchayadi, qonda buyrak usti bezi gorm onlari k o ‘payadi, qon ivishi 
tezlashgan b o ‘ladi.
Infarktda yurakning qisqaruvchanlik xususiyati kam ayadi, uning 
nasos funksiyasi buziladi. A gar nekroz o ‘chog‘i katta bo‘lsa, arterial 
bosim ham kam ayadi, о ‘tkir yurak yetishm ovchiligi, kardiogen shok 
(nitroglitserin ta ’sirida to ‘xtam aydigan qattiq o g ‘riq xos) boshlanadi 
va keyin koronar arteriyalarda qon oqishining to ‘xtashi natijasida o‘lim 
sodir b o ‘ladi. YuIK m iokardda o ‘c h o g ‘li d istro fik o ‘zg arish lar va 
kardiosklero z b ilan ham nam oyon b o ‘lish i m um kin. M iokardning 
oksidlanish substratlari (glukoza, yog‘ kislotalari) bilan ta’minlashining 
buzilishi laktat, piruvatlam ing sarf qilinishini kuchaytiradi. Energiya 
hosil bo‘iishini kam aytiradi, pH kislotali tom onga siljiydi, m iokard 
fe rm e n tla ri f a o llig i 
k am ay ad i. 
B u la rn in g
h am m asi y u ra k
q is q a ru v c h a n lik
fu n k siy a sin in g
k a m a y is h ig a
o lib
k e la d i. 
Sim patoadrenal tizim ning faollashishi n a tija sid a um um iy p eriferik
qarshilik oshadi: m ikrotsirkulatsiya b u zilad i, gipoksiya va atsidoz 
rivojlanadi.
In fa rk t o ‘c h o g ‘idan o ‘lgan h u ja y ra la r nekroz m ah su lo tla ri -
la k ta td e g id ro g e n a z a , k re a tin k in a z a , a s p a rta ta m in o tra n s fe ra z a
fermentlari qonga so ‘riladi. Ularning qonda topilishi infarktdan darak 
b e ra d i. Q o n d a S - r e a k tiv o q sil k o ‘p a y a d i, n e y tro fil le y k o ts ito z
kuzatiladi, ECHT tezlashadi. EKG tom onidan o ‘ziga xos o ‘zgarishlar 
uchraydi, chunonchi: 1) ishemiya hududga xos T-m anfiy tishchasi; 2)


ST in te rv alin in g k o ‘ta rilish i - sh ik astlan ish hududi; 3) chuqur Q 
tishchasi - nekroz jo y i aniqlanadi. Ayrim ulanishlarda Q tishchasi 
у
shaklini eslatadi va u o ‘lim qanoti deyiladi. 0 ‘tkazilgan infarkt chuqur 
Q tishchasi shaklida iz qoldiradi.
Yurak y etish m o v c h ilig id a kom pensator m exanizm lar: 1) qisqa 
muddatli yoki shoshilinch b o ‘lishi mumkin. Bu taxikardiya, hansirash, 
to n o g en d ilatasiya; 2) u zoq m uddatli adaptatsiya. B unga m iokard 
g ip e r tro f iy a s i, e ritro p o e z n in g k u c h a y ish i v a b o s h q a la r k ira d i. 
T axikardiyaning m exanizm i: bu B eynbridj reflek si b o ‘yicha kovak 
v e n a la ri q u y ilis h jo y id a u la rn in g qon b ila n t o ‘lib k e tish i yu rak
qisqarishlari tezlashishini chaqiradi. Refleksogen hududlam ing aorta 
yoyi va karotid sinu sinin g ( C 0 2 k o ‘p!igi va 0 2 yetishm ovchiligida 
Geymans refleksi) qitiqlanishi ham taxikardiyaga olib keladi. Hansirash 
mexanizmi: qonda 0 2 yetishmovchiligi (gipoksemiya) va C 0 2ning ko‘p 
b o 'lish i (giperkapniya) reflektor (Geymans refleksi) nafas markazini 
q itiqlay di, bu esa nafasning tezlashishiga va chuqurlashishiga olib 
k elad i. T axikardiya d astlab to ‘qim aning qon bilan ta ’m inlanishini 
saqlab turadi. Lekin keyin yurak mushaklari charchaydi, kam dam oladi, 
S 0 2 to ‘p lan ish i davom e ta d i - g iperkapniya riv o jla n a d i. 
Tonogen
dila tatsiya
yurak zarb hajm ining oshishi bilan ifodalanuvchi yurak 
b o ‘s h liq la rin in g k e n g a y is h id ir. F ra n k -S ta rlin g q o n u n ig a aso san
diastolik qonga to ‘lish, y a ’ni m iokard cho‘ziluvchanligining oshishi 
yurak qisqaruvchanligining kuchayishiga olib keladi. M e’yorda zarb 
hajm i (bitta sistolada chap qorinchadan aortaga va o ‘ng qorinchadan 
o ‘p k a a r te riy a s ig a o tila d ig a n qo n m iq d o ri) 70 m l ga ten g . 
Sportsmenlarda zarb hajm 200 ml yetadi. Tonogen dilatatsiya miogenga 
ay lan ish i m um kin. U zarb hajm ni kam ayishi b ilan xarakterlanadi. 
M iogen dilatatsiy a dekom pensatsiya holatidan d arak beradi. Yurak 
m ushaklarini gipertrofiyasi yurak mushaklarining hajm i ko‘payishidan 
iborat (yurakga z o ‘riqish tushganda kom pensator aham iyatga ega).
Y urak g ip e rtro fiy a s in in g tu rla ri: 1) f iz io lo g ik ; 2) p a to lo g ik
gipertrofiya farq qilinadi. Fiziologik gipertrofiyada yurakning hamma 
b o ‘limlari tana um um iy mushak hajmining kattalashishiga proporsional 
ravishda oshadi. Yurakning zaxira imkoniyatlari oshishi bilan kechadi. 
Z a x ira d eg an d a tin c h h o la td a va m exanik z o ‘riq is h d a yurak n in g
funksiya qilish d arajasi orasidagi farq tushiniladi. Yurak patologik 
gipertrofiyasida uning har xil qismlari baravar boMmagan ravishda tana 
um um iy m ushak h ajm ig a noadekvat kattalashadi. G ipertrofiyaning 
kom pensator ahamiyati asta-sekinlik bilan yo‘qoladi. Gipertrofiyaning


salbiy tomonlari: a) mushak tolalari solishtirma yuzasining kichrayishi 
(ion alm ashinuv m exanizm lari buziladi); b) kapillarlam ing yetarlik
rivojlanm asligi; c) kardiom iotsitlam ing adrenergik ta ’m inlanishining 
buzilishi.
Miokard gipertrofiyasinmg bosqichlari (Meerson D.Z., 1975): 1) buzilish 
bosqichi; 2) shakllangan gipertrofiya bosqichi; 3) holdan toyish bosqichi. 
Birinchi bosqich energetik modda almashinuvining jadallashishi, 0 2 tanqisligi 
bilan xarakterianadi: ATF va kreatinfosfat miqdori kamayadi, sut kislotasi 
va noorganik fosfatlar k o ‘payadi. 0 2 tanqisligi natijasida N a -K -C a
nasoslarining ishi buziladi, hujayrada Na va H20 ;ig ‘iladi, К esa hujayradan 
chiqib ketadi. Buzilish bosqichda miokard hajm birligiga yuqori og‘irlik 
tushadi, chunki hajm hali kattalashmagan umumiy og‘irlik esa oshgan 
bo'Iadi. Ikkinchi bosqichda yurakning umumiy ishi oshadi, oqsil sintezi, 
energiya hosil b o ‘lishi kuchayadi, yurak m ushaklarining zim m asiga 
tushadigan og‘irlik ishi me’yorlashadi. Gipertrofiyaning uchinchi - holdan 
toyish bosqichida kardiomiotsitlarda nuklein kislotalarining konsentratsiyasi 
kamayadi, mitoxondriyalarda distrofik o‘zgarishlar, miofibriUarda atrofiya 
va degeneratsiya, kardioskleroz rivojlanadi. Molekular darajada uchinchi 
bosqichda miokard hujayralari genetik apparatining faoliyati nihoyatda 
intensivlashadi. A gar gipertrofiyada y urak chegaralari kattalashsa, u 
ekssentrik, agar o‘zgarmasa konsentrik deyiladi. Eksseutrik gipertrofiya yurak 
poroklarida, konsentrik tireotoksikozda kuzatiladi.
Miokard gipertrofiyasinmg yetishmovchiligi holatiga o'tishiga olib 
k elu vch i om illar: a) k a p illa rla r so n inin g m iokard yuzasi b irlig ig a 
nisbatan kamayishi; b) mitoxondriyalar hajmining miofibrillar hajmidan 
orqad a qolishi; c) yurak in n erv atsiy asi (adrenergik asab ap p arati, 
neyrotsitlar va ular shoxchalarining soni) va uning faoliyati orasida 
mos kelm aslik; d) kardiom iotsitlar solishtirm a yuzasining kamayishi 
(natijada ionlar balansi buziladi, sarkolem m alar m aydoni 2,5 m arta 
kamayadi), balanslanmagan ishlash shakli bilan kechadi. M iokardning 
o rtiq c h a
c h a rc h a sh i 
tir e o to k s ik o z d a , 
m itra l 
k la p a n la r 
yetishmovchiligida, katta qon aylanish doirasi gipertenziyasida, aorta 
teshigi stenozida, aorta klapanlari yetishm ovchiliklarida rivojlanadi.
M ashg ‘u lo tda b ajarililad ig an am afiy ish la r va o'zlash tin lish iio zim
bo 'lgan am aliy k o ‘n ik m a la r bilan tanishish

Download 11,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   261




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish