O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun

Sichqon to‘liq ochligida tana og‘irlIgi statistlk ko‘rsatkichlarl
Ochiik kunlari
T ana oqlrltqi
1 kecb«—luindozda
taoa og'irligi, 
yo'qotliishi %
Grammlarda
Foiztarda
1
20,5
100
2
17.3
3
15,3
4
14.2
5
13.2
6
1Z3
7
11,8
8
11.4
6-jadval
Kalamush to‘!iq ochligida tana ogirligi statistlk ko‘rsatkichlari
O ch iik k u n lari
Т ан а o q irliq i
1 k ech a—k u n d u zd a
ta n a og'irligi 
y o 'qotisbl, %
G ram m larda
Foizlarda
1
176
100
2
162
3
151
4
145
5
138
6
134
7
129
8
124
9
119
10
116
11
113
12
108
13
99
14
91
15
88

---

Tovuq to‘Uq ochtigida tana ogirligi statistik ko‘rsatkichlari
O ch lik ktm lari
T aoa o<
jirH gi
1 k ech a—k u n d u zd a 
ta n a og'irligi 
yo'qotilisbi, %
G ram m larda
Foiziarda
1
1892
100
2
1721
3
1643
4
1585
5
1540
6
14%
7
1457
8
1391
9
1352
10
1317
11
1273
12
1248
13
1211
14
1185
15
1155
16
1065
17
1012
18
980
AUDITORIYAISHI
I / __________•
I
L *
f . „ I .
I .
• „ ! . ! ____ • 
i _•#
Л 1 И Г 4 Ш Н 1 / ^
f l l H r > ( / n w n i u
» k 9 l» » w i r»»
bajarish va amaliy ko‘nikmalarni o*zlashtirish
Quyidagi ishlar bajariladi:
1) kalamushda ochlikning asosiy almashinuvga ta ’sirini o'rganish;
2) to'liq ochlik sharoitida turgan hayvonlar tana og'irligining
statistik ко *rsatkichlarini о ‘rganish.
Talaba: gaz alm ashinuvini aniqlashga m o ‘ljallangan gazom etrik
apparatning ishlash prinsipini o ‘zlashtirish, t o i i q ochlik holatidagi 
h a y v o n la rd a
n a z o ra td a g ila rg a
n is b a ta n
a so siy
a lm a s h in u v
k o ‘rsatkichlarining o ‘zgarish darajasini aniqlash; har xil hayvonlar 
(sichqon, kalam ush, tovuq) to ‘liq ochligi raqam lari bilan tanishib, 
jadvallarda keltirilmagan ko‘rsatkichlam i hisoblash, ochlik to ‘liq egri 
c h iz ig ‘in i c h iz ish , h a r xil h a y v o n la rd a to ‘liq o c h lik n in g h a r xil 
davrlarida tana og‘irligining yo‘qotilish xarakterini tahlil qilishni bilishi 
kerak.
Tajriba bayonnomasi va xulosalarni yozish
T alaba m u staq il rav ish d a e k sp e rim e n t b ay o n n o m asin i tu z a d i, 
o ‘tkazilgan ishlar natijalari asosida xulosalarni shakllantiradi, ochlik 
h o latid a g i h ayv on lar s ta tis tik k o ‘rsa tk ic h la rin in g g rafik ta sv irin i 
qiyoslaydi.

---

Vaziyatli masalalarni yechish
l-m a sa la .
Bem orda asosiy alm ashinuvning 50% ga pasayishi va 
radiofaol yod singishining kamayishi aniqlangan. U apatiya, seruyqulik 
va xotira pasayishiga shikoyat qiladi. Bemor harakatlari susaygan. Yuzi 
shishinqiragan, teri qoplam i shishgan. Tana harorati 35,7°C, puls 1 
daqiqada 50 marta. AB — 90/60 mm sim. ust.ga teng. Asosiy almashinuv 
pasayishi sababi va patogenezi nimadan iborat?
2 -m a s a la .
9 y o s h li, A . ism li b e m o rd a q a lq o n sim o n bez 
kattalashganligi aniqlangan. A sosiy alm ashinuv tekshirilganda uning 
40% ga oshgani topilgan. Puls 1 daqiqada 140, nafas soni 1 daqiqada 
32, tana harorati 37,2°C. Bem orda ko‘zning chaqchayib turishi, ko‘p 
terlash, q o ‘l barmoqlari qaltirab turishi kuzatiladi.
A sosiy alm ashinuv ko*payishining sabab va patogenezi nimadan 
iborat?
3-m a sa la .
O ch q oldirilg an hayvonda um um iy susayish, asosiy 
a lm a sh in u v n in g 18 % ga p a s a y is h i, tan a o g ‘irlig in in g 20 % ga 
k am ay ish i, g ip erlip e m iy a k u zatilgan . Tana h arorati 36,2°C, yurak 
qisqarish soni 1 daqiqada 68, nafas koeffitsiyenti 0,7.
To‘liq ochiik davrini va asosiy almashinuv pasayishi mexanizmini 
aniqlang.
4-masala.
33 yoshli, B. ismli bemor bir necha yil davomida jigar 
va o ‘t chiqarish yo ‘llari surunkali kasalligi bilan kasallangan. Oxirgi 
v aq tlard a unda kechasi k o 'rish n in g buzilishi, tez-tez tumov, y o ‘tal 
kuzatilgan. Teri qoplami quriq, po‘st tashlaydi, bo‘yin va orqasi terisida 
yirin g c h ala r. A naliz q ilg an d a e ritro tsitla r va gem oglobin m iqdori 
kam ayganligi topilgan.
1. Qaysi gipovitam inoz borligi to ‘g ‘risida o ‘ylash mumkin?
2. U ning nam oyon b o ‘lish asosiy belgilarining rivojlanishi nima 
bilan bog ‘liq?
3. Bu misolda gipovitaminoz rivojlanishini nima bilan tushuntirish 
m um kin?
5-m a sa la .
B ir ayol b o lalar p oliklinikasiga 2 yoshli bolasining 
kasalligi b o ‘yicha m urojaat qilgan. Bola injiq, ko‘p yigMaydi, yomon 
u x lay d i, k o ‘p terlay d i, tez -te z ichi ketadi. O byektiv: teri qoplam i 
oqargan, o ‘sishdan orqada qolish kuzatiladi, tishlari 10 ta, katta liqildoq 
bekilmagan. Ko‘krak qafasi noto‘g ‘ri shaklda, oyoqlari qiyshiq. Qonda 
fosfor va kalsiy konsentratsiyasi kamaygan.
1. Bem orda qaysi gipovitam inoz bor?
2. Kasallik sim ptomlari rivojlanish mexanizmlarini tushuntiring.

---

3, Onasiga davolashdan tashqari qanday tavsiyalar berish mumkin?
6-masala.
45 yoshli, M. ismli bem orda kuchli umumiy oriqlash, 
ishtahaning keskin y o ‘qolishi, qusish, ich ketish kuzatiladi. Y urak- 
tomir tizimi tomonidan yurakning tez urishi, yurak atrofida og‘riq va 
shishlarga sh ikoy at q iladi. A sab tiz im in in g k u ch li izdan ch iqishi: 
p eriferik sezgirlik n ing buziiganligi, a sab la r y o ‘lid a kuchli o g ‘riq , 
oyoqlarda harakat cheklanganligi, o‘ng q o 'ld a harakat y o ‘qolganligi 
aniqlanadi. K o‘rsatilgan m a’lumotlar asosida bem orga gipovitaminoz 
Bj (beri-beri kasalligi) tashxisi qo‘yilgan.
1. Vitam in B, qaysi biokim yoviy ja ra y o n la rn i am alga o shirish 
uchun kerak bo‘ladi?
2. Asab tizimi buzilishlari - polinevrit hodisasi nima bilan bog‘liq?
3. Vitamin B, qaysi mahsulotlarda bo‘ladi?
7-masala.
K . ism li b e m o r te ris in in g , a y n iq sa , b o ‘y in , q o ‘l 
p anjasidagi jaro h a tla n ish id an , ishtaha p a sa y ish i, ich ketish, og ‘iz 
bo‘shlig‘ida kuyushish sezgisidan shikoyat qiladi. Bemor injiq, xotirasi 
buzilgan, ko‘pincha oyoq mushaklarining talvasali qisqarishi kuzatiladi.
1. Bem or shikoyatiga asoslanib qaysi gipovitam inoz to ‘g‘risida 
o ‘vlash mumkin?
2. Bu gipovitaminoz paydo boMishining asosiy belgilari nima deb 
ataladi?