xususiyati shundan iboratki, uning faoliyati fiziologik tizimlardan farqli
r a v is h d a
a d a p tiv e m a s, b a lk i d e z a d a p tiv y o k i o rg a n iz m uchun
to ‘g*ridan-to‘g ‘ri patogen ahamiyatga egadir. U asab tizimi yoki uning
effekto r zvenosi hisoblangan n ish o n -a ’zolar faoliyatining buzilishini
c h a q ir a d i.
P T
h o sil
b o ‘lis h i
p a to lo g ik
ja ra y o n n in g
endogenizatsiyalanishi dem akdir, uning rivojlanishi
P T rivojlanishi
tufayli yuzaga keladi.
PT hosil bo‘lishi sabab-oqibat munosabatlarining almashib turishini
ifo d a la y d i. P T - bu p a to lo g iy a d a y ang i s ifa t m is o lid ir. U ning
shakllanishi v a faoliyati m a’lum qommiyatlar asosida amalga oshiriladi.
P a to g e n o m illa r va p a to lo g ik tiz im fao liy atin in g b e v o sita t a ’siri
natijasida yuzaga keladigan «sinish»ning umumiy natijasi asab tizimi
in te g ra tiv fa o liy a tin in g izd an c h iq is h i h iso b lan ad i. B u h o d isalar
patologik jarayonning term inal bosqichlarida,
uning progresslanuvchi
riv ojlan ish id a yaqqol k o ‘rinadi.
H a r b ir patogen om ilning ta ’siri tarqalgan zanjirsim on xilm a-xil
tuzilm alam i qamrab olgan reaksiyani chaqiradi. Agar bir emas bir necha
p atolog ik om il ta’sir qilsa, kom binirlangan natija yuzaga keladi. Bir-
birig a q o ‘shilgan holda ta ’sir q iiu v ch i patologik o m illar ekzo - va
e n d o g e n h a m d a n a sliy b o ‘lis h i m u m k in . B u h o la tla rd a m a ’lum
p ato log ik jarayonlam ing rivojlanishi, ayrim PT shakllanishi va ayrim
neyropatologik sindrom lam ing rivojlanishiga
nasliy m oyillik mavjud
b o 'la d i.
Patologik jarayon rivojlanishi bosqichlarda kechadi. H ar bir bosqich
unga xos mexanizmlar asosida am alga oshiriladi va ilgarigi bosqichlarda
h o s il b o 'la d ig a n y ang i o m illa r b ila n b o g ‘liq b o ‘la d i. P a to lo g ik
jarayo nnin g endogenizatsiyalanish bosqichi muhim hisoblanadi, unda
e k z o g e n p a to lo g ik o m illa r c h a q irg a n b irla m c h i s h ik a s tla n is h la r
bosqichidan keyin ikkilamchi patologik omillarning yuzaga kelishi ro‘y
b e ra d i. E n d i p a to lo g ik ja ra y o n riv o jla n ish in in g
b e v o sita sababi
birlam chi shikastlovchi ta’sir emas, balki shikastlangan asab tizimining
o ‘zig a x o s ikkilam chi endogen m exanizm lari b o ‘Iib qoladi. Ammo
b irla m c h i e tio lo g ik s a b a b la r o ‘z a h a m iy a tin i y o 'q o tm a y d i: u lar
ta ’sirining davom qilishi yangi shikastlanishlar chaqiradi, a w a lg i hosil
b o ‘lg a n la rn i kuchaytiradi yoki y a n g i
ikkilam chi endogen patogen
m exanizm lam ing hosil bo'lish ig a olib keladi.
Bosqichlar orasida sifatiy farqlardan tashqari m iqdoriy farqlar ham
b o ‘ladi. Ularga birlamchi hosil b o ‘luvchi PKQG va uning quw atining
oshishi, shu tizim atrofida ikkilamchi PKQG shakllanishi kiradi. Chunki
reyropatologik sindrom xuddi shunday klinik belgilar bilan namoyon
bo‘ladi. Masalan, og‘riq sindromi oldin periferik tabiatli bo‘lishi, ya’ni
periferiyadan patologik kuchaygan im pulsasiya (nevrom a, asabning
qisilishi va b.) natijasida kelib chiqishi m um kin.
Lekin keyinchalik
notsitseptiv tizim lar m arkaziy bo‘lim larida - orqa miya, talamusda -
ikkilamchi PKQG hosil bo‘lishi m umkin, bunda o g ‘riq proyeksiyasi
a w a lg i holida saqlanishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: