O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun



Download 11,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet181/219
Sana28.05.2022
Hajmi11,17 Mb.
#612706
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   219
Bog'liq
Patol.-fiziol.-amal.-darsl.-uchun-qoll.-Husinov-O.A.-2008-y.

A sab buzilishlarining um um iy patog enezi.
/4sab tizim ida aynan 
patologik o ‘zgarishIar ikki xil hodisa bilan namoyon bo‘ladi. Ulardan 
biri - morfologik tuzilm alar va funksional aloqalam ing shikastlanishi 
va yemirilishi. Bu hodisani I. P. Pavlov «sinish» deb ifodaladi. Undan 
h a r x il p a to lo g ik ja ra y o n b o sh la n a d i - s h ik a s tla n is h s iz u p ay d o
b o ‘lm aydi. Am m o birlam chi p atog en om il ta ’sirida rivojlanadigan
shikastlanish o ‘z-o‘zicha patologik jarayonning rivojlanishini aks ettira 
olmaydi: u bu rivojlanishning sababi va sharoiti bo‘lib hisoblanadi.
B o sh q a h o d isa M A Tda s h ik a s tla n g a n va s h ik a s tla n m a g a n
tuzilm alam ing yangi patodinam ik uyushm a ~ patologik tizim ga (PT) 
b irik is h id a n ib o ra t (K rija n o v sk iy G . N ., 1991). P T n in g m uh im


xususiyati shundan iboratki, uning faoliyati fiziologik tizimlardan farqli 
r a v is h d a a d a p tiv e m a s, b a lk i d e z a d a p tiv y o k i o rg a n iz m uchun
to ‘g*ridan-to‘g ‘ri patogen ahamiyatga egadir. U asab tizimi yoki uning 
effekto r zvenosi hisoblangan n ish o n -a ’zolar faoliyatining buzilishini 
c h a q ir a d i. 
P T
h o sil 
b o ‘lis h i 
p a to lo g ik
ja ra y o n n in g
endogenizatsiyalanishi dem akdir, uning rivojlanishi P T rivojlanishi 
tufayli yuzaga keladi.
PT hosil bo‘lishi sabab-oqibat munosabatlarining almashib turishini 
ifo d a la y d i. P T - bu p a to lo g iy a d a y ang i s ifa t m is o lid ir. U ning 
shakllanishi v a faoliyati m a’lum qommiyatlar asosida amalga oshiriladi. 
P a to g e n o m illa r va p a to lo g ik tiz im fao liy atin in g b e v o sita t a ’siri 
natijasida yuzaga keladigan «sinish»ning umumiy natijasi asab tizimi 
in te g ra tiv fa o liy a tin in g izd an c h iq is h i h iso b lan ad i. B u h o d isalar 
patologik jarayonning term inal bosqichlarida, uning progresslanuvchi 
riv ojlan ish id a yaqqol k o ‘rinadi.
H a r b ir patogen om ilning ta ’siri tarqalgan zanjirsim on xilm a-xil 
tuzilm alam i qamrab olgan reaksiyani chaqiradi. Agar bir emas bir necha 
p atolog ik om il ta’sir qilsa, kom binirlangan natija yuzaga keladi. Bir- 
birig a q o ‘shilgan holda ta ’sir q iiu v ch i patologik o m illar ekzo - va 
e n d o g e n h a m d a n a sliy b o ‘lis h i m u m k in . B u h o la tla rd a m a ’lum
p ato log ik jarayonlam ing rivojlanishi, ayrim PT shakllanishi va ayrim 
neyropatologik sindrom lam ing rivojlanishiga nasliy m oyillik mavjud 
b o 'la d i.
Patologik jarayon rivojlanishi bosqichlarda kechadi. H ar bir bosqich 
unga xos mexanizmlar asosida am alga oshiriladi va ilgarigi bosqichlarda 
h o s il b o 'la d ig a n y ang i o m illa r b ila n b o g ‘liq b o ‘la d i. P a to lo g ik
jarayo nnin g endogenizatsiyalanish bosqichi muhim hisoblanadi, unda 
e k z o g e n p a to lo g ik o m illa r c h a q irg a n b irla m c h i s h ik a s tla n is h la r 
bosqichidan keyin ikkilamchi patologik omillarning yuzaga kelishi ro‘y 
b e ra d i. E n d i p a to lo g ik ja ra y o n riv o jla n ish in in g b e v o sita sababi 
birlam chi shikastlovchi ta’sir emas, balki shikastlangan asab tizimining 
o ‘zig a x o s ikkilam chi endogen m exanizm lari b o ‘Iib qoladi. Ammo 
b irla m c h i e tio lo g ik s a b a b la r o ‘z a h a m iy a tin i y o 'q o tm a y d i: u lar 
ta ’sirining davom qilishi yangi shikastlanishlar chaqiradi, a w a lg i hosil 
b o ‘lg a n la rn i kuchaytiradi yoki y a n g i ikkilam chi endogen patogen 
m exanizm lam ing hosil bo'lish ig a olib keladi.
Bosqichlar orasida sifatiy farqlardan tashqari m iqdoriy farqlar ham 
b o ‘ladi. Ularga birlamchi hosil b o ‘luvchi PKQG va uning quw atining 
oshishi, shu tizim atrofida ikkilamchi PKQG shakllanishi kiradi. Chunki


reyropatologik sindrom xuddi shunday klinik belgilar bilan namoyon 
bo‘ladi. Masalan, og‘riq sindromi oldin periferik tabiatli bo‘lishi, ya’ni 
periferiyadan patologik kuchaygan im pulsasiya (nevrom a, asabning 
qisilishi va b.) natijasida kelib chiqishi m um kin. Lekin keyinchalik 
notsitseptiv tizim lar m arkaziy bo‘lim larida - orqa miya, talamusda -
ikkilamchi PKQG hosil bo‘lishi m umkin, bunda o g ‘riq proyeksiyasi 
a w a lg i holida saqlanishi mumkin.

Download 11,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   219




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish