O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun



Download 11,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/219
Sana29.04.2022
Hajmi11,17 Mb.
#593222
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   219
Bog'liq
Patol.-fiziol.-amal.-darsl.-uchun-qoll.-Husinov-O.A.-2008-y.

M ikro elem en tlar alm ashinu vin in g b u zilish la ri.
H ozirgi zam on 
tushunchasiga ko‘ra (Avsin A. P., 1990) 15 dan ortiq mikroelementlar 
essensial, y a ’ni hayotiy m uhim (lotincha «essential» - «m ohiyat») 
hisoblanadi. Mikroelementlar tanqisligi, ortiqcha bo'lishi va disbalansi 
natijasida «m ikroelem entoz» atam asi b ilan birlashuvchi k o ‘p sonli 
kasalliklar, patologik jarayonlar rivojlanadi (Avsin A. P., 1972; Avsin 
A. P. va b. 1983). M ikroelem entozning yatrogen tabiatga ega, uzoq 
muddatli parenteral ovqatlantirish bilan bo g ‘liq alohida shakli ajratiladi 
(Javoronkov A. A., 1991). Tashqi muhitda qandaydir mikroelementning 
yetishm ovchiligi yoki o rtiq ch a b o ‘lish i odam v a hayvonlar butun 
jamoasining kasallanishi (endem iyalar)ga olib kelishi mumkin.
Temir yetishm ovchiligi tarkibida tem ir kam ovqatlam i iste ’m ol 
qilishda (em izikli bolalarda qo‘shim cha ovqatning kech berilishida), 
oshqozon-ichak trakti kasalliklarida kuzatiladi.
O rganizm da k alsiy ionlari y etish m o v ch ilig i raxitda (tem irning 
apoferritin oqsili bilan bog‘lanishining buzilishi), jig a r kasalliklarida 
(jigaming tem ir depoiash xususiyatining buzilishi), temirga yuqori talab 
boMganda (homiladorlik, o ‘tkir va surunkali qon y o ‘qotish) kuzatiladi. 
T e m i r t a n a i s l m i m i k r c j t s i t a r a i n o x r n m a n f i m t v a n i n o r i v n i b n i s h i o » r»lih 
keladi.
Organizmda mis tanqisligi gemoglobin sintezi buzilishini chaqiradi, 
qandli diabet rivojlanishiga olib keladi. U ning ortiqcha bo‘lishi jig a r 
sirrozi riv o jla n ish ig a o lib k elishi m um kin. Yod y etish m o v ch ilig i 
endemik bo‘qoq, ftom ing ortiqcha bo‘lishi esa fluorozga sabab bo‘ladi. 
Rux yetishm ovchiligi o ‘sishning k echikishi, gipogonadizm , insulin 
ishlab chiqarilishi va faolligining kam ayishini chaqiradi. Tuproq va 
ovqat mahsulotlarida molibdenning ortiqcha bo‘lishi endemik podagra 
rivojlanishiga olib keladi.
M avzuni og‘zaki m uhokom a qilish. A m aliy ish larn i m ustaqil 
b a ja rish va am aliy ko‘n ik m a la rn i o 'zlash tirish
1-ish.
K alam ushda adrenalin shishini chaqirish.
Tajriba mumkin qadar tana og‘irligi bir xil b o ‘lgan ikkita kalamushda 
o ‘tkaziladi. Birinchisining qorin bo‘shlig‘iga ampulali adrenalin eritmasi 
55 mkmol/1 hisobida (100 g tana og‘irligiga 1 m l), ikkinchisiga shu 
miqdorda n atriy xloridning izotonik eritm asi yuboriladi. H ayvonlar 
h o lati va n a fa s o ‘z g a ris h la ri k u z a tila d i. A d re n a lin y u b o rilg a n
kalamushda chap yurak yetishmovchiligi natijasida yuzaga keladigan


o ‘pka shishi rivojlanadi. Kichik qon aylanish doirasi o ‘pka arterialari 
tizimida qon bosim i oshadi, u katta qon aylanish tomirlari spazmi va 
qon hajm ining kichik qon aylan ish doirasiga o ‘tishi bilan b o g iiq . 
A drenalin ta ’sirid a o ‘pka k ap illarlari o ik az u v c h a n lig i ham oshadi. 
Obyektiv sianoz, b a ’zan nafas y o ila r id a qonli k o ‘pik paydo b o iis h i 
kuzatiladi. 0 ‘zi o ig a n yoki adrenalin yuborgandan 30 daqiqa o‘tgandan 
keyin efir b u g ia r i yuqori konsentratsiyasi ta ’sirida o id irilg a n ikkita 
kalamushda ham, ko ‘krak qafasi yoriiadi, o ‘pka bo*g‘iz bilan birgalikda 
tashqariga olinadi, o ‘pka bo ‘g ‘izdan ajratiladi, har bir kalamushning 
o ‘pkasi a lo h id a o ic h a n a d i. 0 ‘p k a - tan a o g i r l i g i k o e ffitsiy en ti 
(g ram m larda o ‘p k a o g ir lig in in g k ilo g ram m larda tana o g ir lig ig a
n isb a ti) a n iq la n a d i. K a la m u sh lard a bu k o e ffitsiy e n t k o ‘rsa tg ic h i 
m e’yorda 7 -8 ga teng. Uning oshishiga qarab shish rivojlanish darajasi 
to ‘g ‘risida m ulohaza qilinadi. Olingan m a’lumotlar tahlil qilinadi.
2-ish.
Baqada osmotik shish.
2 ta baqa o lin ad i va oddiy taro z id a o ic h a n a d i. B irinchisining 
(tajriba) orqali lim fatik xaltasiga 5 % li natriy xlorid eritmasidan 3 ml, 
ikkinchisiga (nazorat) shu m iqdorda natriy xlorid izotonik eritm asi 
yuboriladi. Baqalar alohida bankalarga joylashtiriladi, har bir bankaga 
300 ml atrofida suv quyiladi va 1 soatga qoldiriladi. Suv to‘kib tashlanadi 
va baqalar q ay ta o ic h a n a d i. N azoratdagi va tajribadagi baqa tana 
o g irlig i orasidagi farq aniqlanadi va tahlil qilinadi.
3-ish.
Baqada eksperimental suvsizlanishni chaqirish.
2 ta baqa olinadi (tajriba va nazorat) va oichan adi. Tajribadagi 3 
% li x lorid n atriy eritm asi solingan, nazoratdagi baqa suv solingan 
bankaga jo y la sh tirilad i. 30 daqiqa keyin b aqalar qayta o ic h a n a d i. 
Suvsizlanish to‘g ‘risida tana o g irlig in in g kamayishiga qarab mulohaza 
qilinadi. O lingan natijalar tahlil qilinadi.
4-fcA .K alsiyning ortiqcha b o iis h i va tanqisligining baqa yurak 
m ushagiga ta ’sirini tekshirish.
H a ra k a ts iz la n tirilg a n b a q a ta x ta c h a g a o rq asi p a stg a q a ra tib
m ahkam lanadi. K o‘krak qafasi yoriiadi, perikard olib tashlanib yurak 
ochiladi. V izual (yoki yurak qisqarishini kim ografga yozish orqali) 
y u rak f a o liy a ti - k u c h i, q a n c h a q isq a rish i v a ritm i ilk d a ra ja s i 
registratsiya qilinadi. Pipetka yordam ida yurak yuzasi 0,5 ml kalsiy 
x lo rid n in g 10 % li eritm asi b ila n y u vu lad i. 2 -5 daqiqadan keyin 
k uzatilay o tg an y u rak qisqarishi o ‘zgarishlari fonida yurakka kalsiy 
ionlarini faol b o g ia s h xususiyatiga ega etilendiamintetrasirka kislota 
(EDTA) dinatriy tuzining 10 % li eritmasidan 0,8-1 ml tomiziladi. Vizual


(va kimografda) yurak faoliyati dinamikasining kelgusi o‘zgarishlari 
o ‘rganiladi. Olingan m a’lumotlar tahlil qilinadi.

Download 11,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   219




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish