O ’ zb e k I s t o n r e s p u b L i k a s I q I s h L o q V a s u V x o ’ j a L i g I v a zi r L i g I samarqand qishloq xo’jalik instituti

001.429.008.BMI. 2015 y. 

---

guberniyasining Otrokovich stansiyasida qurildi. Pishloq va sariyog’ tayyorlash 
zavodlari tez orada boshqa guberniyalarga va Sibir, Shimoliy Kavkazga yoyildi.
Mutaxassislarga bo’lgan talabni qondirish maqsadida N. V. Vereshchagin Tver 
guberniyasini Yedimonov stansiyasida 1871 yilda rossiyada birinchi sut xo’jaligi 
maktabini tashkil etdi. Bu maktab 30 yil ishladi va 1200 dan ortiq mutaxassislarni 
tayyorladi.
Sutchilikning rivojlanishida professor S. V. Parashchuk (1873-1950) katta 
xizmat ko’rsatdi. Uning tashabbusi bilan 1931 yili Leningradda Texnologiya 
instituti ochildi. U yerda Parashchuk 20 yil davomida sut va sut mahsulotlari 
texnologiyasi kafedrasini boshqardi.
Professor Ya. S. Zaykovskiy (1886-1952) dastlab (1918) Vologda sutchilik 
institutida, 1925 yildan Omsk qishloq xo’jaligi instituti qoshidagi sut bioximiyasi 
kafedrasida mudir bo’lib ishladi.
O’zbekistonda 1952 yildan boshlab olim Sh. A. Akmalxonov sutchilik soxasiga 
katta hissa qo’shdilar. 1939 yilda O’zbekiston Chorvachilik Ilmiy - tadqiqot 
instituti tashkil topdi. 1958 yildan "Sut ishlab chiqarish va sifatini taxlil qilish 
texnologiyasi" laboratoriyasi ishlab kelmoqda.
Olim Sh. A. Akmalxonov UzChITI "Qizil Shalola" tajriba xo’jaligida o’tkazgan 
tajribalarida qora-ola zotli sigirlar birinchi avlodidagi har bir sigirdan 300 kunda 
3671 kg. sut olindi. Keyin shu zotli sigirlarni golshtinofriz zoti bilan chatishtirib, 
2chi avlodidan 2869 kg. sut sog’ib olishdi. Duragay sigirlar sutida quruq modda,
yog’, oqsil, kazein va A vitaminlari ko’proq bo’lishini, Sa va sut shakari kamroq 
bo’lishini aniqlaganlar.
Ular bilan birga olimlar M. M. Mirhidoyatov - sut sifatini yaxshilash, M. 
Baratov - sut ishlab chiqarishni ko’paytirish asoslarini ishlab chiqishganlar.
Respublikamizda ham barcha viloyatlarda sutni qayta ishlash zavodlari ishlab 
turibdi. Mustaqillikka erishganimizdan keyin ancha istiqbollarga erishdik. 
Chorvachilikka e’tibor kuchaytirildi va davlat xo’jaliklariga, 
Bajardi 
Rahbar 
Yusupov A 
Karimov A