O ' z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L i y V a o r t a m a X s u s t a ' L i m V a z I r L i g I r. X. Alimov, G. T. Yulchiyeva, O. Q. Rixsimboyev

9.2. Avtomatlashtirilgan ish joyining ta’rifi va turlari
173

---

va keng tarqalgan variantidir. B u nd ay AIJ ishning interaktiv rejim ida aniq
xo d im g a (fo y d a la n u v c h ig a ) ish n in g b utun sean sid a yakka h o k im lik n i
ta ’m inlashning barcha turlarini taqdim etuvchi tizim sifatida ko'rib chiqiladi,
bunga ko'ra a n iq AIJ ning m agn itli m anbaalardagi axb orot fo n d i AIJ dan
fo y d a la n u v c h in in g o 'z ixtiyorida b o ia d i . F oy d a la n u v ch i ax b o ro tn i qayta
o'zgartirish b o 'y ic h a barcha vazifaviy m ajburiyatlarni o 'z i bajaradi.
S h a x siy k om p yu terlar b a za sid a AIJ ni yaratish q u yid agilarn i t a ’­
m in layd i:
• foydalanuvchiga nisbatan sodda, qulay va do'stonalikni,
• foydalanuvchilaming aniq vazifalarga moslashishlarining osonligini,
• joylashishning ixchamligi va foydalanish sharoitlariga yuqori 
bo'lmagan talablarni,
• yuqori ishonchlilik va yashovchanlikni,
• texnik xizmat ko'rsatishni tashkil qilishning nisbatan soddaligini,
AIJ quyidagi extiyojlarni qanoatlantirishi kerak:
• foydalanuvchilar tayyorgarligining har xil darajalariga m o'l- 
jallanganligi;
• foydalanuvchining axborotli extiyojlarini o'z vaqtida qanoatlantirish;
• tizimning foydalanuvchining so'roviga javob berish vaqtini qis- 
qartirish;
• ishning ishonchliligi va xizmat ko'rsatishning soddaligini.
Yechilayotgan vazifalar va muammoli sohaga ko'ra AIJ ning har xil
turlari belgilanishi mumkin. Ammo iqtisodchilar AIJ guruhiga kiruvchi 
tizimlar eng katta guruh bo'ladi.
Ushbu guruh AIJ tarkibiga har xil turdagi korxonalar, tashkilotlar, 
muassasalaming idora faoliyatini hisobga olish, nazorat va tahlil qilish 
vazifalarini yechishni ta’minlovchi dasturiy vositalar kiradilar. AIJ mulo- 
qotli tadbirlami rivojlangan komponentli tashkil qilinishga ega tizim bo'ladi. 
Foydalanuvchi va EHM o'rtasida muloqotni tashkil qilishda foydala­
nuvchining AIJ muhitida ishlashga tayyorgarlik darajasini hisobga olish 
zarur.
Shuning munosabati bilan foydalanuvchilaming quyidagi guruhlarini 
ajratish mumkin:
1) EHM ning ushbu modelida dasturlash usullarini egallagan va 
dasturiy ta ’minotning ushbu AIJ dan foydalanish tayyorgarligiga ega 
foydalanuvchilar;
2) EHM ning ushbu modelida dasturlash usullarini egallagan, ammo 
ushbu AIJ ni qo'llash uslubiyoti bilan tanish bo'lmagan foydalanuvchilar.
3) ushbu AIJ ni qo'llash uslubiyoti bilan tanish bo'lgan dasturchi 
bo'lmagan foydalanuvchilar;
174

---