O ' z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L i y V a o r t a m a X s u s t a ' L i m V a z I r L i g I r. X. Alimov, G. T. Yulchiyeva, O. Q. Rixsimboyev

— pastki darajadagi ishlab chiqarish uchastkalariga
xizmat ko'rsatuvchi, ShEHM bazasi mahalliy taqsimlangan hisoblash
tarmoqlari. Har bir uchastka ShEHM bilan jihozlangan, amalda bu
belgilangan muammo soha doiralarida vazifaviy hisoblash tadbirlarini
bajaruvchi avtomatlashtirilgan ish joyi bo'lishi mumkin.
Shuning bilan bir qatorda, boshqaruv ierarxiyasi har bir bosqichda 
texnologik jarayonni tashkil qilishning uch usuli: markazlashgan, mar- 
kazlashmagan va ierarxik taqsimlangan bo'ladi. Birinchi usul ma’lumotlami 
ishlab chiqish bo'yicha ma’lumotlami yig'ish va ro'yxatga olishdan boshlab, 
barcha ishlami ishlab chiqishning bitta markazda bajarilishini nazarda tu­
tadi; ikkinchisi m a’lumotlarning juda yirik massivlarini yaratishni talab 
qilmaydigan axborotni iqtisodiy obyektning past bo'g'inlaridagi uzoq- 
lashtirilgan foydalanuvchining chetki uskunalarida oldindan ishlab chiqishni 
ko'zda tutadi; uchinchi usulda ishlab chiqish texnikasi va texnologiyasi 
tizimning boshqaruv pog'onalari bo'yicha muvofiq taqsimlangandir.
6 .3 .2 . Axborotni qayta ishlashning paketli va dialogli usullari
Axborot texnologiyasida ma’lumotlami qayta ishlash jarayoni ma’lum 
maqsadni ko'zlaydi — boshqarish olib borilayotgan tizimning funksional 
masalalarini tasvirlovchi hisoblash masalalarini EHM yordamida yechish. 
Ushbu maqsadni amalga oshirish uchun dasturlarda mujassamlangan 
algoritmlardan foydalaniladi.
Qayta ishlash jarayoni bir-biri bilan aloqadagi qator protseduralarga 
bo'linadi: hisoblash jarayonlarini tashkil etish (HJT), ma’lumotlami 
o'zgartirish va ma’lumotlami tasvirlash (6.10- rasm).
M a’lumotlarni qayta ishlash jarayoni protseduralari tarkibi uning 
konseptual darajasini; EHM da ma’lumotlami qayta ishlash protseduralari
6.10-rasin. 
Qayta ishlash jarayoni protseduralari.