O ' z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L i y V a o r t a m a X s u s t a ' L i m V a z I r L i g I r. X. Alimov, G. T. Yulchiyeva, O. Q. Rixsimboyev

domen 
deyiladi. Turli atributlar mazmuniga ega bo'lgan satrlar esa 
kortej 
deb ataladi.
R elatsion jadval-m unosabati. 
7.5-rasmda 
R
relatsion jadval 
munosabatining ko'rinishi berilgan. 
R
munosabat (relatsion jadval) ning
146

---

formal ta ’rifi uning domenlari Di (ustunlari), kortejlari Ki (satrlari) 
haqidagi lushunchaga tayanadi. Ko'plab domenlarjDi} belgilangan R
munosabat deb, D l( D2( D3...... Dn domenlarini dekart (bevosita)
ishlab chiqaruvchi ko‘plikka aytiladi.
R munosabat = {Kl, K2, ...}
} Atributlar (ustunlar) nomi 
Kortej
K2 = {dl2, d22, d32, d42, d52, d62}
Domen
D5 = {d51, d52, d53, d54,..}
jadval munosabatning tasviri.
Jadval-munosabat ma’lumotlar tarkibiy qismi atributlar (A l, A2,
.... ) nomiga ega bo'lgan ustunlami o ‘z ichiga olgan d atributlarning
mazmuni jadvalning asosiy qismida joylashgan bo'lib, satrlar va ustunlami 
tashkil qiladi. Bir ustunda atributlar mazmunining ko'pligi domen D. ni 
hosil qiladi. Bir satrda atributlar mazmunining ko'pligi bir kortej Kj ni 
hosil qiladi. R munosabat ko'plab tartibga solingan kortejlar orqali hosil 
bo'ladi: R = {K .},,= 1 -
m
К = = {d,., d2j, ... d„.}
tt
— munosabat domenlarining soni; munosabatlaming ko'lamini 
belgilaydi.
j —
kortej nomeri;
к
— munosabatdagi kortejlaming umumiy soni bo'lib, munosabat 
koordinata soni deyiladi.
Jadval-munosabatining kaliti. 
Kortejlar jadval-munosabati ichida 
takrorlanmasligi zarur va ular tegishlicha yagona identifikator — dastlabki 
(birlamchi) kalitga ega bo'lishi kerak.
Dastlabki (birlamchi) kalit 
atributdan tashkil topgan bo'lsa