Nutqida kamchiligi bo‘lgan bolalarning tavsifnomasi

Fonetik buzilishlar – bitta yoki bir nechta tovush guruhlarini noto‘g‘ri talaffuz qilish (shipillovchi, hushtakli, o‘rta va orqa til tovushlari; undosh tovushlarning qattiq-yumshoqligini, karlik-jarangliligining buzilishi).

Leksik-grammatik buzilishlar.

Bu buzilishlarning orasi ajratiladi:

• 
  cheklangan lug‘at zahirasi;
  
• 
  qashshoqlashgan ibora;
  
• 
  iborada noto‘g‘ri tuzilgan so‘zlar;
  
• 
  noto‘g‘ri ishlatilgan kelishiklar va qo‘shimchalar;
  
• 
  chala gapirish, so‘zlarning joyini almashtirib gapirish.
  
1. 
   Куй-интонацияли бузилишлар:
   
   • 
     urg‘uni noto‘g‘ri ishlatish (so‘zda – grammatik, iborada – mantiqiy);
     
   • 
     tovushning tembri, balandligi, kuchi bilan bog‘liq buzilishlar (tinch, bo‘g‘iq, vaqillovchi, qisilgan, ma’nosiz, vizillovchi, past ovoz, modullashmagan).
     
2. 
   Temp-ritmik buzilishlar:
   
   • 
     tezlashgan temp bosh miya po‘stlog‘ida hayajonlanish jarayonlarining ustun kelishiga bog‘liqligi (taxilaliya);
     
   • 
     sekinlashgan temp, tormozlanish jarayonlarining ustunlik qilishi (bradilaliya);
     
   • 
     uziq-yuliq temp (asossiz pauzalar, tutilish, so‘z va tovushlarda urg‘uli bo‘g‘inni aniq o‘qish tutilmasdan, tutqanoqsiz va tutqanoqlik ko‘rinishidagi (duduqlanish).
     
3. 
   Yozma nutqdagi buzilishlar:
   

xatlar:

• 
  fonemani grafemaga noto‘g‘ri qayta shifrlash;
  
• 
  chala yozish;
  
• 
  so‘zda harflarni tushirib qoldirish va aralashtirib yuborish;
  
• 
  gapda so‘zlarni qayta joylashtirish va kelishmaslik; - chiziqdan chiqib ketish va boshqalar. o‘qish:
  
• 
  tovushlarni almashtirish va aralashtirish;
  
• 
  harflab o‘qish;
  
• 
  so‘z tarkibida tovush-bo‘g‘inni buzish; - o‘qilgan narsani tushunishning buzilishi;
  
• 
  agrammatizmlar.