Nutqi tо‗liq rivojlanmagan bolalar idrokining psixologik rivojlanish mazmuni

 
 
 
 
 
 

---

32 
Nutqi tо„liq rivojlanmagan bolalar bilish faoliyatini psixologik metodikalar 
asosida tekshirish natijalari. 
1-jadval.
 
 
№ 
 
 
Topshiriqlar 
Bola 
soni(%) 
tо„liq 
bajardi
5 ball(%) 
Yordam 
asosida 
bajardi–
4ball(%) 
vazifani 
bajara 
olmadi – 3 
ball (%) 
1 
Kesma 
rasmlarni 
birlashtirish 
10 
ta 
(100%) 
30% 
60% 
10 % 
2 
Yetishmaydigan 
qismlarni 
aniqlash 
10ta 
(100%) 
50% 
30 % 
20 % 
3 
Nuqtalarni tо‗g‗ri qо‗yish 
10 
ta 
(100%) 
30 % 
40 % 
30 % 
4 
Juftliklarni eslab qolish 
10 
ta 
(100%) 
60% 
40% 
- 
5 
Uzoq 
muddatli 
xotirani 
tekshirish 
10 
ta 
(100%) 
50% 
30% 
20 % 
 
II Bob bо„yicha xulosa 
Nutqi tо‗liq rivojlanmagan bolalao ruhiyatini rivojlanishi nuqsoning qay 
darajada bо‗lishiga bog‗liq . Olimlar nutqning tо‗liq rivojlanmasligining klinik 
kо‗rinishida bolalarda kuzatiladigan serebrastenik sindromlarni ya‘ni , nerv psixik 
toliqish , xissiy turug‗unsizlik, faol diqqat xotira funksiyalarning buzilishi 
kо‗rinishlarda namoyon bо‗ladi. 
Nutqi tо‗liq rivojlanmagan bolalarda giperqо‗zg‗aluvchanlik, umumiyhissiy va 
harakat notinchligi belgilari kо‗rinishlari bilan va boshqa hollarda tormozlanganlik , 
lanjlik, passivlilik ustunligi kuzatiladi. Bolalarda harakat buzilishi sindromlarda 
mushaklar tonusining о‗zgarishi muvozanat va harakatlar koordinatsiyasi bо‗ziladi.

---

33 
Bolalarda nutqning rivojlanmasligi tafakkur rivojlanmasligiga olib keladi, 
shuning bilan birga, nutqi tо‗liq rivojlanmagan bolalarning markaziy nerv 
sistemasidagi kichik zararlanishlar ham bilish faoliyatiga ham salbiy ta‘sir kо‗rsatadi. 
Ularning idroki ya‘ni, 5- 6 yoshdagi bolalar bilish faoliyatlaridagi sezgi, xotira, 
diqqat, tafakkur va nutqning rivojlanmasligi yoki orqada qolishi nerv sistemasining 
rivojlanishiga va uning xususiyatlariga bog‗liqdir. 
Nutqi tо‗liq rivojlanmagan bolalar bilish jarayonlarini tekshirish metodikasi va 
tekshirish natijalari bolalarni ta‘lim- tarbiya olishga va korreksion ishlarni har bir 
bolaning yoshiga mos ravishda savod о‗rgatish orqali ularning atrof - olamga bо‗lgan 
munosabatlarda va nutqni rivojlantirishni bog‗liq bо‗lgan barcha koreksion ishlarda 
ularning bilish faoliyatlari rivojlantiriladi. 

---

34