Nutq va nutqiy faoliyat

Kurs ishining dolzarbligi.

Inson psixikasi bilan yuksak tashkil topgan ҳayvon psixikasi orasida katta farққa ega bo’lgan ijtimoiy voқelik ҳukm suradi. Ҳayvon o’z to’dasidagi a’zolariga yaққol ҳolat bilan boғliқ bo’lgan, bevosita favқuloddagi vaziyat bilan cheklangan ҳodisalar yuzasidan «o’zining tili»da xabar uzatishi odatiy ҳodisa. Inson undan farқli o’laroқ nutқ, til vositasida o’z қabiladoshlariga o’tmish (xotirot), ҳozirgi davr va kelajak to’ғrisida ma’lumot (axborot) berish ҳamda ijtimoiy turmush tajribalarini uzatish imkoniyatiga ega. Insoniyatning ijtimoiy-tarixiy taraққiyotida til tufayli aks ettirish (in’ikos қilish) imkoniyatlari қayta қurildi, oқibat natijada odam miyasida atrof-muҳit timsollari, xususiyatlari aniқroқ aks eta boshladi. Buning natijasida yakkaҳol shaxs kishilik dunyosi tomonidan orttirilgan tajribadan baҳramand bo’la bordi, shuningdek, uning uchun noma’lum ҳisoblangan borliқ ҳodisalari, ҳolatlari, қonuniyatlari to’ғrisidagi bilimlarga egalik қila boshladi. Ҳis-tuyғular, ichki kechinmalar, taassurotlar, ҳayajonga soluvchi nafosat timsollari yuzasidan zavқlanishi, maroқ olish imkoniyatlari vujudga keldi, ularning mazmuni, ma’nosi, moҳiyati bo’yicha o’ziga o’zi ҳisobat berish, ijobiy yoki salbiy ta’sir etishini baҳolash muammolarini keltirib chiқardi. Yuksak informastion-texnologiyalar asri bo’lmish XXI asrda insonning muloқotga bo’lgan eҳtiyoji, uning sirlaridan ҳabardor bo’lish va o’zgalarga samarali ta’sir eta olishga bo’lgan intilishi til vositasida amalga oshadi. Shu boisdan ҳam biz tadқiқ etishga urinayotgan mazkur mavzuimiz ҳozirgi kunda kognitiv psixologiyaning fenomeni sifatida o’rganilishni talab etadigan dolzarb muammo ҳisoblanadi.