Nurmuhammedov shahbozbek

Ma’ruza 22: Shimoliy Amerika davlatlari. AQSh.

Reja:

             23.1.Shimoliy.Amerika davlatlariga  umumiy tavsif.

             23.2.AQSHning  umumiy geografik holati .

             23.3.Davlat tuzumi va tarixi.

             23.4.Demografik holati va  urbanizatsiyasi.

             23.5. Xusiyatlari va sanoati 

             23.6.Qishloq xo’jaligi.

             23.7.Transporti va tashqi aloqalari.

             23.8.Iqtisodiy tafovutlar

 

Tayanch so’z va iboralar:Amerika Qo’shma Shtatlari , ma’muriy chegara,  shtatlar, tabiati, foydali qazilmalari, iqlim sharoiti tuproqlari, flora va faunasi,  demografik portlash, yirik shaxarlari, sanoat uzellari, sanoat markazlari, proventsiyalari, og’ir sanoat, qazlov tarmogi, milliy daromadi, qishloq xo’jaligining asosiy tarmog’i.

          Shimoliy Amerika mamlakatlari qatoriga  Amerika Qo’shma Shtatlari, Kanada, Kosta-Rika, Salvador, Gvatemala, Gonduras, Meksika, Nikaragua, Panama, Belis, Puerto-Riko, Yamayka, Dominika davlatlari  kiradi. Umumiy maydoni 22156 ming kvadrat kilometr, aholisining soni 463,5  million kishi. Shundan 322,6 million kishi AQSH va Kanada mamlakatlariga  to’g’ri keladi.

Mamlakatlarning aksariyat qismi  respublikalar (Kostarika, Gvatemala, Gonduras, Nikoragua, Panama, Salvador)dan iborat. Federativ respublikalarga  AQSH va Meksika kiradi. Kanada federativ mustamlaka, Beliz esa konstituttsion Monarxiya mavjud mustamlakadir.  Mamlakatlarning  geografik o’rni  juda qulay, ularning ba’zilari ( AQSH Kanada, Meksika, Gvatemala, Gonduras, Nikoragua, Kosta-rika, Panama) ikki qatto uch okean akvatoriyasiga chiqish yo’liga ega. Tabiiy resurslarga juda boy. Bu o’rinda ayniqsa, AQSH, Kanada va Meksika keskin ajralib turadi. AQSH va Kanada tabiiy resurslarning xilma-xil turlari va ulkan zaxiralarga  ega. Meksika ham neft polimetall rudalari va kimyoviy xomashyo resurslariga boy. Neft Meksika qo’ltig’idan qazib olinadi.

Markaziy Amerika mamlakatlarining asosiy  boyligi bu o’rmonlardir. 

Aholining asosiy qismi.  AQSH, Meksika va Kanadaga to’g’ri keladi. Qolgan mamlakatlarda 0,3 million kishidan (Beliz) 12,3 million kishigacha (Gvatemala) aholi yashaydi. Aholi asosan tabiiy ko’payish va qisman migratsiya (AQSH Kanada) hisobiga o’smoqda. Aholi sonining  o’rtacha yillik o’sish sur’atlari AQSH va Kanadada  0,6-0,7 foizdan Gvatemala Gonduras va Nikoraguada  2,5 - 3 foizgacha yetadi.