Nukus davlat pedagogika instituti Boshlangʻich taʼlim fakulteti

Mehnat tarbiyasi o‘quvchilarning aqliy, ma’naviy-axloqiy, jismoniy va estetik tarbiyasi bilan o‘zaro bog‘liq holda yaxlit tizimda amalga oshiriladi. Chunonchi:

• o‘quvchilar tomonidan mehnatning ijtimoiy ahamiyatini tushunilishi;

Yuqoridagilarga asoslanib, o‘quvchilar mehnat tarbiyasida quyidagi mezonlarni asos qilib olish maqsadga muvoifq. Bular:

• ularning ixtiyoriy ravishda mehnat qilishlari;

• ularda mehnat qilmay hayot kechiruvchilarga nisbatan nafrat uyg‘otish;

• o‘quvchilarda mehnat va mehnat ahliga hurmat tuyg‘ularini qaror toptirish;

• ularda mehnatda javobgarlikni his etish tuyg‘usini tarbiyalash;

• ularning mehnatga ongli munosabatda bo‘lishlariga erishish;

• mehnatda ijodkorlikni qo‘llab-quvvatlash;

• o‘quvchilarda jamiyat va umumxalq mulkini ko‘z qorachig‘iday asrash tuyg‘ularini shakllantirish;

• mehnatda do‘stlik, o‘rtoqlik va hamkorlikka erishish

• o‘quvchilarning mehnatni go‘zallik manbai sifatida tushunishlariga erishish va boshqalar.

Bundan tashqari «Avesto», Kaykovusning «qobusnoma», Abu Nasr Forobiyning «Fozil odamlar shahri», Abu Rayhon Beruniyning «Geodeziya», «Minerologiya», Mahmud qoshg‘ariyning «Devonu lug‘atit turk», Yusuf Xos Hojibning «qutadg‘u bilig», Alisher Navoiyning bir qator asarlari va shu kabi ma’rifiy meros namunalarida mehnatsevarlik, kasb-hunarning ahamiyati haqida muhim fikrlar bayon etilgan. Bular dastlabki xalq og‘zaki ijodi namunalaridagi xalq eposlari, ertak, maqol va topishmoqlardan boshlangan.

Mana shunday ertaklardan biri «Aql va boylik» ertagidir.

Faqat ertaklarda emas, xalq maqollarida ham mehnatsevarlik, mehnatda hamkorlik, mehnatning insonni baxtli-saodatli qilishi ifodalangan. Maslan:

Daryo suvini bahor toshirar,

Inson qadrini mehnat oshirar.

Oltin o‘tda bilinar,

Odam mehnatda.

Mehnatda do‘st ortar,

g‘iybatdan dushman.