Нукус 2015 Қорақалпоғистон республикаси халқ таълими вазирлиги к. Убайдуллаев номидаги Республика педагог

__
Таълим муассасаларида суициднинг психопрофилактик чора-тадбирларини ташкил этиш
32
энг яқин инсонини йўқотиб қўйгандан кейин қолган нарсаларнинг нима 
аҳамияти бор? Қўлланма, китоб ва бошка манбалар “бундай ҳоллар-
да ўзингизни чалғитинг, бошқа бирон нарса билан банд бўлинг” деб 
маслахат беради. Лекин нима билан? 
Зерикарли дарслар, ота-онанинг жонга теккан насиҳатлари ёки учра-
шув, яқин дўсти биланми? 
Бундан ташқари оиладаги мотам, бахтсизлик ўспиринга бўлган эъ-
тиборни сўнгги даражага суриб қўяди. Аксарият катталар, ёшлар 
яқинларининг ўлимини улар каби чуқур хис эта олишмайди, деб 
ҳисоблайдилар.
«Юзи» ни йўқотиш. 
Футбол жамоаси сардори бўламан, деган-у, ле-
кин бунинг уддасидан чиқолмаган йигитга, кечанинг маликаси бўла-
ман деган-у, аммо эътибор қозонолмаган қизчага қаранг. Коллеж ёки 
олийгоҳга кираман, деган-у, аммо киролмаган мактаб битирувчисига 
бир қаранг. Энг ёмони, бу омадсизлик ҳақида ҳамма билади. Айникса, 
“эркакмисан ўзи?”, “наҳотки шунинг уддасидан чиқа олмасанг”, “удда-
сидан чиколмасанг, одаммисан?» каби истехзоли гаплар ўғил болалар 
руҳиятига ёмон таъсир этади. Минг афсуски, “юз”ни йўқотгандан кўра, 
яшамасликни афзалроқ кўришга мажбур этиб қўймокда.
Ажримлар. 
Ота-оналарнинг бирини йўқотиш ўспиринга кўпроқ азият 
етказиш мумкин. Кўплаб ўспиринлар оиланинг бузилишида масъулият 
ҳис этадилар. Эр-хотиннинг ажримлари ҳар хил салбий таъсир кўр-
сатиб уларда хақиқий қўркувни тасаввур килиб бўлмайдиган азобни 
ҳам шакллантиради.
Ўқув юртидаги босим. 
Юқори баҳо олишга интилиш; бир варакайига 
бир нечта қийин топшириқларни бажариш; жамоат ҳаётида ўта фаол 
қатнашиш; жисмоний мусобақаларда қатнашиш талаблари; дарс 
қолдирмаслик.
Тенгқурлар томонидан босим. 
Тенгқурлар томонидан қабул қили-
ниш; гуруҳ қизиқишлари; кийинишида мос келиш; спиртли ичимлик 
истеъмол қилиш; чекиш; мусиқий қизиқишлар; қарама қарши жинсга 
қизиктиришга ундаш.