«Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi» fanidan Kurs ishini

Mehnatni va atrof muhitni muhofaza qilish.

Men bajargan ammoniyli selitra ishlab chiqarish sexida ishchilarning me’yorda ishlanishini ta’minlash, turli xil baxtsiz hodisalarni oldini olish, shuningdek texnologik jarayonda nosozliklarni bartaraf etish uchun quyidagilarga e’tibor berish lozim:

• 
  baxtsiz hodisaga yoki yong‘inga olib kelishi mumkin bo‘lsa, smena boshlig‘iga darhol xabar bergan holda ishlab turgan uskunani to‘xtatishga ruxsat olish;
  
• 
  agarda ish joyida ta’mirlash ishlari olib borilayotgan vaqtda ishchilar tomonidan xavfsizlik texnikasi qoidalari buzilayotgan bo‘lsa, ish bajarilayotgan joyda o‘zining raxbariga yoki sex boshlig‘iga xabar berish kerak;
  
• 
  nosoz-asbob uskunalarni ishga tushirmaslik;
  

• 
  navbatchilikni (smenani) topshiruvchidan smenani sifatli va benuqson topshirishni va navbatchilikni qabul qilayotganda aniqlangan kamchilikni bartaraf qilishni talab qilish, avariya holatlarida vaqtincha, toki avariya holati bartaraf bo‘lguncha navbatchilikni qabul qilmaslik;
  
• 
  raxbariyatdan o‘z mehnat vazifasini bajarish maromida shart- sharoit yaratib berishni talab qilish;
  
• 
  me’yorda ko‘rsatilgan maxsus ishchi ust-bosh, maxsus oyoq kiyim, shaxsiy himoyalash vositalari va ish joyi bo‘yicha kerakli yo‘riqnomalar bilan ta’minlashni talab qilish;
  
• 
  smena boshlig‘i, navbatchi usta tomonidan berilgan ko‘rsatma yoki farmoyish xavfsizlik texnikasi talablariga zid kelsa, avariya holatiga, baxtsiz hodisaga, nosozlikka va mahsulotning sifati buzilishiga olib kelsa berilgan ko‘rsatma yoki farmoyishni bajarmaslik xuquqiga ega.
  

Ishlab chiqarish korxonalarida ishchi xodimlarni sog‘lig‘ini saqlash, jarayonlardan chiqayotgan chiqindi va zaharli gazlar miqdorini kamaytirish ,
inson hayoti uchun havfli bo‘lgan moddalar bilan ishlashda mehnatni muhofaza qilish bandlaridan biridir. Kimyo sanoati va ishlab chiqarishda mehnatni va atrof muhitni muhofaza qilish masalasi juda katta etibor bilan qaraladi. Chunki bu erda inson hayoti, mehnati, atrof muhitni ekologiyasi haqida gap boryapti. Ishlab chiqarish joyida mehnat va atrof muhit ekologiyasini normal holatda ushlab turish uchun asosan quydagilarga e’tibor beriladi:

• 
  Ishlab chiqarish joyida sanitar gigenik ahvolni yahshilash;
  
• 
  Ishlab chiqarish binolarida va sexlarning ichida yoritilganlik darajasini yuqori bo‘lishi ;
  
• 
  Ishlab chiqarish binolarida va sexlarning ichida shovqin va titrashni kamaytirish;
  
• 
  Ishlab chiqarish hududida yong‘inga qarshi ko‘rilgan chora tadbirlarni yaxshi tashkillashtirish.
  
• 
  Zavod yoki sexlardagi qurilmalardan foydalangan bo‘lib, chiqarib yuborilayotgan chiqindilar tarkibini zararsizlantirish kabi masalalarga muhim e’tibor beriladi.
  

Ammoniy selitra ishlab chiqarishda asosan quyidagi xavflar bo‘lishi mumkin;

• 
  Kuchli kimyoviy xavfli moddalardan(gazsimon va suyuq ammiak, nitrat kislata, natriy gidroksid ammoniy nitrat eritmasi va suyqlanmasi)
  
• 
  Yonuvchi va portlashga moyil , quruq moddalardan selitra
  
• 
  Bug‘dan va kondensatdan
  
• 
  Elektr qurilmalaridan
  
• 
  Baland binolardan
  
• 
  Aylanuvchi va yurib harakatlanuvchi mehanizmlardan.
  

Donadorlash minorasiga ammoniy nitrat donalarini sovutish uchun ishlatiladigan havo tarkibidagi ammoniy nitrat changlari va ammiakdan tozalash uchun skrubberga keladi. Chiqindilarharakteristikasining quyidagi jadvaldan ko‘rish mumkin.
9.1.-jadval:
Atmosferaga chiqadigan chiqindilar

Chiqindi chiqish bo’limi qurilmasi, diametric, balandligi	Soni	Chiqindi gazlar umumiy hajmi nm/soat	Vaqti	Temperaturasi C	Chiqindi tarkibi	Zararli moddalar atmosferaga chiqishi
1	2	3	4	5	6	7
Skrubberdan keying chiqindi (x- 29) h=77.2m d=1.2m	6	600000 Yoz 400000 Qish	Doimiy	54	^NH4^NO3^=100^NH3^=30	60(yoz) 40(qish) 18(yoz) 40(qish)
Umumiy ventilyatsiya konus718 truba h=23.5 d=0.4m	1	1000	Doimiy	17	^NH3^-20^HNO3^-0.1	0.2 0.001

6.